w-
De Hondsbossche Zeewering aan het begin van de 19e eeuw
Toen Fontein Verschuir in de loop van 1806 betrokken
raakte bij het Hoogheemraadschap van de Hondsbossche
en Duinen tot Petten, was dit bezig met een groot en kost
baar programma tot versterking van de zeewering bij
Petten. In 1792 was men op het nippertje aan een door
braak ontsnapt. Op 7 december van dat jaar veroorzaakte
een zware storm al flinke schade aan de zeewering die des
tijds uit een eenvoudige zanddijk bestond, beschermd door
voorland in de vorm van een breed strand. Dit strand was
in de voorgaande jaren aanmerkelijk afgenomen waardoor
de eigenlijke dijk het steeds zwaarder te verduren kreeg.
Een tweede storm op 17 december bracht zoveel schade
toe, dat dijkgraaf Johan Baert de hoogheemraden en hoofd
ingelanden in buitengewone vergadering bijeen riep. Men
besloot de dijk snel met zand te versterken en op de
zwakste plekken dijkzeilen te spannen.21
Op 23 december sloeg de zee voor de derde keer toe.
Om vier uur in de middag stortte de kruin van de stijl afge
slagen zanddijk in. Jan Nierop, de schout en secretaris van
Schoorl, was hier getuige van. Hij stond samen met vijf
anderen op de dijk en gleed met het vallende zand mee
naar beneden. Secretaris Van Vladeracken, die ook aan de
dijk aanwezig was, bracht 's avonds in Alkmaar verslag uit
aan dijkgraaf Baert en een hoogheemraad. Alle sinds begin
december uitgevoerde herstelwerkzaamheden waren voor
niets geweest. De derde storm had de zanddijk gewoon van
de kaart geveegd. Op een bepaalde plek was de totaal door
weekte dijk aan de voet nog slechts anderhalve roede (circa
5,5 m.) en aan de kruin nog slechts vier voet (1,2 m.) breed.
De toestand was zo kritiek geweest dat de secretaris "...alle
oogenblikke een doorbraak te gemoed ziende..." naar vei
liger oorden was gevlucht.22
Het bestuur van het hoogheemraadschap zag in dat er
iets moest gebeuren om herhaling te voorkomen. Het liet
diverse onderzoeken uitvoeren en besloot tenslotte tot de
aanleg van uit steen en rijs opgebouwde strekdammen voor
de zanddijk om de afname van het strand tegen te gaan.
Door het uitbreken van de Bataafse revolutie en de daarop
volgende strubbelingen met de dorpen duurde het tot janu
ari 1796 voordat de aanbesteding van de eerste hoofden
kon plaatsvinden. Bij het aantreden van Fontein Verschuir
als rentmeester-secretaris was dit programma nog in volle
gang. In 1806 waren in totaal vijftien hoofden voltooid of
onder constructie. Na een zware storm in januari 1809
besloot men tot de aanleg van nog eens zes hoofden. Boven
dien werd de zanddijk na 1816 over een lengte van meer
dan 1600 meter van een steenglooiing voorzien.23
Voor deze werken waren enorme hoeveelheden zware
dijksteen noodzakelijk. Die steen werd verscheept vanuit
het aan de Schelde gelegen Doornik (Tournai) in het huidi-
Sb-rndZar.
iJVavat?, dc>der *ZJ£I£-WEE11I2TG rarf dwz, HOlsTDSJlOSSCIIJR., zóo alt
dezidr*/ op emdkrsG^eddcw/ öyj&ms tcs
Xi&ri/ acvrcarC
den/
jjgz
door
J a ïi Nierop <Sc/iü ic£c7l Se,cvg£nrtstt ScAoorl/ e?i/^arnp
iddeitSr teen
Miitw Sbtitr*.
rJft /ja
eeu Je- eUteeeaatJtf-
Jat jdnde&aetike-
Jar Zt
dj. dnrj.lffde
rydena in- Jfgt' zyetde, Aet mei efdfordmtta r inden- alAur
1$ at-jf
tftm
jLvytb wifC .neaxrrJd ruinen-Je. Zeer -Trio.;
der Zenraerüiy nm- Jee dfftrmedee te xffn.lpili
dffn/napanbm-jj enje", nndaaatrrm mi iov 7 £Êaxm£er J/ffi
■Gtiivpttitrrdrdm- 8 dDettmbtrjyy*.
i-ireyia.
tepyitm
1 AfffOe dr~yeóïid£7Jc
crdlt.ieir Jtye£/Lr jety 'nfritee
Cf dm te dlaeeabtejfe'j mjncJJefr
l'-l -t tinnen *lAuret»nJc iwrnv iff ïfmd-
fciac, eeUitnry, mrt.iff jnrfebiarM. redr kvvaw.
de faaeOr Jer ttaeunflev*<-ïf .-x-.iientfrSf rxéi tefd,
.JiiidcfdtJrrfA.b c nvrf trfreutapn
AeSyemidde/de
miiiwwtf'. binnen/de- Zeereen
J&tteeife~7aexdx6auebfr >1
.der- Zoemer Lrty. natrdatjèyCeadtitieeAe in.de/ ehmveieedes ie/xdens, by de Zr'emnter/ieeln
\if tf! ifnu' den/''Storm/ ên/itujenfar*anenr Weter^-leeds' run/ dens .1,4 JPf/eaeber yyoitr-
yeAfJeyc/Jui/jprvfij ar£ rapt r far?tr fiebecfZ e-mrtandeyJtr/f/a- at/Ae& *Jïdft^e*fAr, veerMe.u
yeraeidiï eve-dilHpltaaefp dien/yfJeni,aiurJt^tn/JeftffJrcud. riereCi zij te- deeidefyier- if ,-f
neet/ rre ev&tfcn/ (Aier in tref aa, titar /c(> g&tA' eaKSjfeeÉ enrér didu&/feedAeid ie treiceeAry ratfdétyi
atit *v*.fiegJa-Aaf> pnjute_fcm/rjat" nuf dtj. itftr (ft natr+ Muf Jen- ±f ffiLann,.
tjfVUpfcfftrJ', Jtfff-f JDffani'jjyt.'
ifm-n. -foiJpJur:., Jat: Mt£ f/iffrt. Jt.yrA,-f£ .irmn-, atnar ï.-$G nat f ejulti, der èiAH/ny7f,yinf
rar *ffyat3P:f*stn/jffiaiea'. Mtdxt nun-n-xmrtytj Je.-{.'ffit ey b i*nttp*j/term'ifadts,tn>b&
Ananj, ia Aeryit- ran be,, nliffn-yfaamifenden Hdie/Zrietd'ifndr- Ayene!3ain.tn-wuèr -Je meet IA'
ouuturtvp went, j'jv dceeAetli/ ixituttlrtyine in/teA eeiyJt- a yfffwwr Art rrerftii/t
restejf/dff/ie, der bóuuey/,-eyóry mi. Xef iCref-yvitr Mf deer*vrj£ye*erdan ert eb rerjmelt
-eid
tjr refer Aefbe/t
dreêërenif.rs J.if.ijf wafer
ik IffiMVf, 4 rjYlfrfli baren
-JStaer erieer ree .yi/j/bejen
Door het oog van de naald. De Zeewering voor en na de stormen van december 1792. Boven het profiel voor de stormen, in het
midden het profiel na de storm van 7 december en onder na de storm van 23 december. Ets door G. van Baarsel naar tekeningen
door J. Nierop volgens op 8 en 24 december 1792 uitgevoerde metingen.
8 DIJKSTEEN - BRUSSELSE MODE - VUILNIS
HHN 50 GEMENEDIJK 221259.indd
02-12-2005 11:42:59