w- Inleiding1 De Bataafs-Franse tijd was voor het Floogheemraadschap van de Flondsbossche en Duinen tot Petten een bijzonder roe rige periode. In januari 1795 stortte de oude Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ineen. Daarna brak de Bataaf se revolutie uit, die een einde maakte aan het bewind van stadhouder Willem V. De nieuwe tijd van 'vrijheid, gelijkheid en broederschap' werd door de dorpen van het duinkavel van de Hondsbossche aangegrepen om allerlei oude grieven naar voren te brengen. Reeds in 1793 hadden zij gevraagd om een exemplaar van het huishoudelijk reglement. Dit in 1717 vastgestelde reglement had tot doel een einde te maken aan "...de excessive verteringen..., de extraordinaires depances...en andere ongeregeltheden,..ter occasie van de bijeenkomsten dagelijks gepleegt wordende"Hier was ech ter weinig van terecht gekomen. De dorpen constateerden dan ook allerlei afwijkingen en misstanden.2 Bovendien hadden de vertegenwoordigers van de dor pen grote moeite met het sterke stedelijke element in het algemeen bestuur van het hoogheemraadschap. Dat telde bij elkaar vierentwintig hoofdingelanden waarvan twaalf uit de steden Haarlem, Amsterdam, Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen en Medemblik. De ontslagen waaruit het onderhoud van de zeewering werden betaald, drukte echter op de dorpen. Die kregen ieder jaar een aanslagbiljet toegezonden. De ontslag was bovendien tussen 1775 en 1793 verhoogd van negen naar vierentwintig stuivers per morgen land. Juist in het Duinkavel kwant dat hard aan omdat de dorpen hier geen enkele korting kregen. Men had immers op de hoge gronden langs de duinen geen andere kostbare zeedijken te onder houden en daarom moest hier vanouds aan de Hondsbos sche het volle pond worden betaald. De samenwerkende dorpen stelden zelfs op eigen houtje een nieuw reglement van bestuur op waarbij het hen er vooral ont ging datde overheerschende directie der Steeden uit den weg wordt geruymt..." Bij deze politieke strubbelingen kwant dan in 1799 de Engels-Russische invasie. Op 27 augustus landde een Engels leger op de kust in de buurt van Callantsoog. Enkele weken later arriveerden ook duizenden Russische soldaten. Doel van deze invasie was het omverwerpen van het pro-Franse Bataafse bewind en het herstel van het gezag van stadhouder Willem V Zowel het Engelse als het Frans-Bataafse leger leg den versterkingen in de zeewering en achterliggende dijken aan, die daardoor grote schade opliepen. Het fraaie genteen- landshuis van de Hondsbossche bij Petten werd totaal leeg geroofd. In het voorjaar van 1806 bleek ook nog dat rent meester-secretaris G.C. vanVladeracken jarenlang grepen in de kas had gedaan. Er ontbrak ruint een ton. Daarvan zag het Hoogheemraadschap van de Hondbossche na jarenlange procedures tegen Van Vladerackens borgen ntaar een fractie terug.1 In deze moeilijke omstandigheden trad Gijsbert Fon tein Verschuir in augustus 1806 aan als opvolger van Van Vladeracken. Fontein Verschuir was een harde en nauwge zette werker die in Noord-Holland zijn sporen op bestuur lijk en politiek gebied reeds ruimschoots had verdiend. In 1833 benoemde Koning Willem I Item tot dijkgraaf van de Hondsbossche. In deze bijdrage zullen we ons concentreren op één aspect van Fontein Verschuirs activiteiten in dienst van de Hondsbossche: de inkoop van Doornikse dijksteen. We zijn hierover bijzonder goed ingelicht doordat er in het archief van het Hoogheemraadschap van de Hondsbossche een omvangrijke briefwisseling tussen Fontein Verschuir en de Brusselse groothandelaar Clasens Heberlé bewaard is gebleven.' Voorts gebruikte hij zijn contact in Brussel voor allerlei persoonlijke aankopen. Ook daaraan zal uitgebreid aandacht worden geschonken. Ont alles in het juiste daglicht te stellen, moeten we echter eerst nader kennis maken met Gijsbert Fontein Verschuir en de toestand van de Hondsbos sche Zeewering rond 1800. ïtf> "N De landing van de Engelsen op de kust bij Callantsoog, 27 augustus 1799. De Britse vloot voert de Prinsenvlag omdat men kwam om het gezag van het Oranjehuis te herstellen. Pen en penseel, D. Langendijk, 1803. DIJKSTEEN - BRUSSELSE MODE - VUILNIS 3 HHN 50 GEMENEDIJK 221259.indd 3 02-12-2005 11:42:38

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 2005 | | pagina 3