m
II
lil
Ter Coulster: "un vrai bijou
or.
"40
Gijsbert Fontein Verschuir werd in de loop van 1797
zaakgelastigde van de legerofficier Louis Anthony van
Oyen, die evenals hijzelf in 1788 door Willem V in het
Alkmaarse stadsbestuur was geplaatst. Van Oyen kocht in
1791 de grond en de restanten van het kasteeltje Ter
Coulster in Heiloo voor 5.050 gulden van Willem Bekker,
steenhouwer te Alkmaar. Die had het kasteel op zijn
beurt drie jaar eerder voor de sloop opgekocht van de
familie Van Cats, tevens eigenaar van de heerlijkheid
Heiloo en Oesdom.
De rusteloze en door huwelijksmoeilijkheden geplaag
de Van Oyen zegde Alkmaar in 1794 vaarwel en werd rit
meester van een compagnie jagers te paard. Na de Bataaf
se revolutie week Van Oyen uit naar Duitsland, waar hij
bij gebrek aan een commando als herenboer in zijn
bestaan probeerde te voorzien. Fontein Verschuir beheer
de onderwijl zijn bezittingen in Holland. Hij verkeerde
daarbij in een moeilijke positie omdat hij ook met de hier
gebleven mevrouw Van Oyen, geboren Douglas, en haar
kind had te maken.
Na vele verwikkelingen bracht Van Oyen in decem
ber 1807 zijn bezittingen in Heiloo in openbare veiling.
Koper was niemand minder dan zijn zaakgelastigde, de
ambitieuze Gijsbert Fontein Verschuir. Die rook kennelijk
een buitenkansje om een kasteel met de bijbehorende
status te verwerven. Eerder al, in 1801, had hij het prach
tige huis De Dieu van zijn schoonvader geërfd. Fontein
Verschuir bracht de versnipperde terreinen van Ter Coul
ster weer bij elkaar. In 1810 liet hij aan de bewaard geble
ven stal van het kasteel een fraai landhuis bouwen door
de Alkmaarse timmerbaas Jan Brugge. De werkzaamhe
den verliepen niet zonder strubbelingen omdat Gijsbert
met allerlei extra wensen aan kwam zetten. Bovendien
stond hij erop dat Brugge voor de kapconstructie gebruik
maakte van ongeschikt groen hout uit het omringende
bos. Het resultaat was een proces voor het Alkmaarse
gerecht. Uiteindelijk kostte het huis Gijsbert 3.281
gulden. Op de fundamenten van het oude kasteel liet hij
voorts een boerderij bouwen. Die leverde onder andere
zuivel, groenten en fruit voor zijn huishouden.
Later liet Fontein Verschuir zijn buiten ingrijpend ver
anderen. Er kwam een verdieping bovenop en het rieten
dak werd door pannen vervangen. Zo verbouwd komen
we Ter Coulster tegen in het boek Voyages pittoresques
dans le royaume des Pays Basverschenen te Brussel.
De samensteller, De Cloedt, prees het chateau de Ter
Coulster pres d Alkmaarbijzonder en noemde het zelfs
vrai bijou éclatant de fraicheur et de grace"
Natuurlijk schafte Gijsbert via Van Haelen Heberlé in juni
1824 direct een exemplaar van dit boekwerk aan.42
A
Ter Coulster met erker en rieten kap. Gijsbert Fontein Ver
schuir kocht deze pen- en penseeltekening in november
1815 voor zes gulden van de schilder J. A. Crescent.
Ter Coulster na de verbouwing met verdieping en pan
nendak, zoals afgebeeld in De Cloedt, Voyages pittoresques.
Litho door Jobard naar een tekening door J.B. Madou.
14
DIJKSTEEN - BRUSSELSE MODE - VUILNIS
HHN 50 GEMENEDIJK 221259.indd 14
02-12-2005 11:43:19