Besturen „Noordkop"
samen in studiegroep
CONCENTRATIE IN DE KOP
CONCENTRATIE WATERSCHAPPEN
We hebben al gezien dat na het nodige heen en weer gepraat de polders in Noord-Holland-Noord hun
eigen weg gingen, los van de concentratie van Groot-Geestmerambacht. Per 1 januari 1980 werd in
de Kop van onze provincie het Waterschap De Aangedijkte Landen en Wieringen gevormd. Het grote
Heem-raadschap de Wieringermeer en het Waterschap Texel bleven buiten deze fusie. Hun einde kwam pas
in 1994. Zij fuseerden toen met 'De Aangedijkte Landen' tot het Waterschap Hollands Kroon. Met name de
vorming van dit laatste waterschap verliep moeizaam. Er was zelfs een machtswoord van GS nodig om
Hollands Kroon van de grond te krijgen.
Schagen maakt kennis met Van Dis
Van Dis gaf de aftrap voor het fusieproces in de Kop tijdens
een voorlichtingsavond die op 2 augustus 1972 werd gehouden
in zaal Igesz aan de Markt te Schagen. Bij elkaar waren eenen
twintig polderbesturen voor deze avond uitgenodigd. De aan
wezige polderbesturen stonden in Schagen op scherp. In zijn
inleiding gaf Van Dis aan dat de provincie het aan de water
schappen had overgelaten om zelf over concentraties na te
denken en met ideeën te komen. Daar was helaas bitter weinig
van terechtgekomen. Vandaar dat de provincie een visie had
ontwikkeld. Vervolgens greep hij terug op de nota's van 1969
en 1972 en stuurde aan op de instelling van een studiegroep
De regionale pers besteedde ruim aandacht aan de bijeenkomst van 2 augustus
1972 te Schagen maar I 'an Dis (derde van links) de aftrap gaf voor de fusie in
de Kop van Noord-Holland.
annex een ambtelijke werkgroep ter voorbereiding van een
grote concentratie in de Kop van Noord-Holland. De bijeen
komsten zouden zoals gebruikelijk in Haarlem worden gehou
den.
Meteen kwamen de bezwaren los. Hoofdingeland van de pol
der Het Koegras K. Hoogschagen vroeg zich af waarom een
concentratie nodig was. De waterschapstaken konden toch het
beste door de eigen mensen worden verricht? In een gefuseerd
waterschap werd volgens hem alles te ambtelijk en was het
beslissingstempo te traag. Bovendien vormde de verevening
van polderlasten een groot probleem: je kon de arme zand
gronden toch niet evenveel laten betalen als de rijke kleigron
den? Van Dis, die met een aansprekend voorbeeld de vergade
ring hoopte mee te krijgen, wees op het domino-effect:
bestuurlijke vernieuwing van een bepaald waterschap wordt
ten gevolge van ontwikkelingen bij andere overheden noodza
kelijk: "Als Ajax eersteklas spelers krijgt, doet Feijenoord hetzelfde,
anders worden ge dragers van de rode lantaarn"Maar de aanwezigen
waren niet erg onder de indruk van deze vergelijking. "Waarom
veranderingen als het in het verleden altijd goed was gegaan?" Reactie
van de gedeputeerde: "Omdat U niet moet werken voor de boer van
nu, maar voor gijn goon en kleinkinderen"Van Dis hield voet bij
stuk. De bestuurders konden praten als Brugman, de geplande
studie- en ambtelijke werkgroep kwamen er. Op 8 november
1972 kwam de studiegroep voor het eerst bijeen in Haarlem.
Alternatieven
In Wieringerwaard liet men het er niet bij zitten. In een brief
aan GS van 26 oktober 1973 pleitte het bestuur voor een
bescheiden concentratie tot om en nabij 15.000 hectare.
Grotere fusies waren niet nodig was de overtuiging: het doel
dat de provincie zich stelde kon evengoed worden bereikt
door het inhuren van expertise bij de Heidemaatschappij en
adviesbureaus als Oranjewoud. Kleinere concentraties 'hingen
al langer in de lucht'. Zo had reeds vóór 1970 Anna Paulowna
aanstalten gemaakt om samen te werken met Wieringerwaard.
Rond Den Helder was bovendien het nodige gebied ontpol-
derd en overgeheveld naar beheer door de stad.
Zoals in het voorgaande al is beschreven werkten de noor
delijke waterschappen intensief samen met de verontruste col
legae in de rest van de provincie en wel onder de bezielende
leiding van Berkhouwer en Barendregt. Steeds werd naar
voren gebracht dat het rapport van de Diepdelvers aanmerke
lijk verschilde met de plannen van de provincie Noord-Holland,
vooral als het ging om de grootte van de concentraties. Hierbij
kwam dan het hete hangijzer of benoorden Alkmaar plaats was