Een special over fusies in verleden en heden
De uitgave van dit jaar is gewijd aan een eeuw water
schapsfusies in Noord-Holland, een complex en tegelijk
belangrijk stuk contemporaine geschiedenis dat evenwel
nog nooit in een samenvattend opstel was beschreven.
Het verhaal begint met de maatregelen die volgden op de
watersnoodramp van 1916. Het ging toen om een efficiën
te dijkzorg. Een tweede fase kondigde zich rond de
Tweede Wereldoorlog aan, toen onder zachte drang van
de provincie de typisch Noord-Hollandse bannen werden
opgeheven en waterschappen elkaar opzochten om in klei
ne stapjes concentraties aan te gaan op basis van gemeen
schappelijke, vooral agrarische belangen. In de jaren
zeventig en tachtig van de vorige eeuw verdween iedere
vrijblijvendheid en werd in een derde fusiefase vanuit de
provincie zeer dirigistisch opgetreden. Doel was nu om te
komen tot grote eenheden, die dankzij hun professiona
liteit sterke gesprekspartners konden vormen van gemeen
ten en provincie en wel met behoud van het typische
waterschapskarakter. Aan deze zeer ingrijpende en roerige
derde fase - waaraan vooral de naam van gedeputeerde
J. van Dis nauw verbonden is - wordt in onze uitgave veel
aandacht besteed. De afsluitende fusie tenslotte die op 1
januari 2003 gerealiseerd gaat worden heeft als doel de
nog bestaande begrenzingen op te heffen en een integraal
waterbeheer te verwezenlijken over heel Noord-Holland
boven het IJ. De historische beschrijving van dit viertraps-
verhaal wordt onderbroken door hoofdstukjes over het
functioneren van de oude waterschappen en het bijzonde
re karakter van de bannen waarvan er tientallen hebben
bestaan, maar die nu bijna geheel vergeten zijn. Fusies
kunnen nooit los worden gezien van maatschappelijke en
politieke ontwikkelingen. Bepaalde elementen spelen daar
bij een grotere of kleinere bindende rol. Voor de fusies in
onze waterschapswereld zijn dat vooral het wegenbeheer,
de waterzuivering en de centrale heffing van waterschaps
lasten. Ook aan deze aspecten wordt aandacht besteed.
Voor de totstandkoming van deze uitgave is naast uitge
breid archief- en literatuuronderzoek dankbaar gebruik
gemaakt van gegevens die uit de mond van diverse (oud)-
waterschapsbestuurders, journalisten, archiefbeheerders en
voorlichters werden opgetekend.
4