Smuigers uit Zaandijk en een onbevoegde notaris"4
Domeinen deed het accijnshuisje in 1935 niet zo maar aan
Uitwaterende Sluizen over. Het betreffende contract bepaal
de nadrukkelijk dat het gebouwtje niet mocht worden
gesloopt of ingrijpend gewijzigd zonder voorafgaande per
missie van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Bovendien moest bij herstelwerkzaamhe
den advies van Monumentenzorg worden ingewonnen. Het
Hoogheemraadschap heeft zich steeds aan deze bepalingen
gehouden. Omdat er tijdens de bouw van het Zaangemaal
gevaar voor instorting dreigde, werden de ernstig verzakte
huisjes in 1964 door Hillen en Roosen N.V. gesloopt. Het
betreffende bestek bepaalde nadrukkelijk dat de sloop met
grote zorg diende te geschieden met het oog op hergebruik
van de vrijgekomen materialen bij de restauratie. De steen
tjes moesten stuk voor stuk worden gebikt en al het hout
werk genummerd. De architectenbureaus C.W. Schaling uit
Amsterdam en C. de Jong uit De Rijp kregen opdracht een
restauratieplan op te maken. De wederopbouw werd ten
slotte in september 1969 gegund aan H.J. Brand uit
Zuidoostbeemster. Naar aanleiding van een berichtje in de
krant, bood de gemeente Zaandijk twee smuigers aan voor
plaatsing in de huisjes. Het Hoogheemraadschap ging
inderdaad op deze aanbieding in. De ene smuiger lag opge
slagen op de zolder van het gemeentehuis en de ander
kwam uit het te slopen pand Hazepad n. Op maandag 21
december 1970 vond de oplevering van de twee huisjes plaats.
Alle betrokkenen kwamen bijeen in de raadszaal van de
gemeente Zaandam en liepen van daar naar de sluis. De
sluiswachterswoning werd geopend door burgemeester R.
Laan Jr. van Zaandam door met de sleutel de voordeur te
openen. Daarna verrichte dijkgraaf J. Posch dezelfde han
deling bij het accijnshuisje. De overdracht van de twee huis
jes aan de Vereniging Hendrick de Keyser geschiedde op 27
oktober 1997. Notaris mr. P. Gerver van Nauta Dutilh nota
riaat te Amsterdam werd bereid gevonden "op lokatie", op
de Dam in het Zaangemaal, de akte symbolisch te passeren.
Dit kon niet anders omdat hij in Zaandam onbevoegd was.
Daarna vond voor de gebouwtjes zelf een symbolische over
dracht door dijkgraaf J. van der Vlist aan de twee bewoners
plaats door overhandiging van een ets van de sluis van de
hand van Co Graas. De middag werd afgesloten met een
borrel in het Zaangemaal. De volgende dag werden de pun
tjes op de "i" gezet door de officiële tekening van de akte bij
Nauta Dutilh in Amsterdam.
De sluis tijdens de sloopwerkzaamheden voorafgaande aan de bouw van het Zaangemaal, beginjaren zestig. Op de voorgrond de gedenkstenen van het
Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen afkomstig van de oude Duikersluis. Het wachthuisje rechts verdween naderhand ook.
28
