defendeeren moet, wij door batterijen gedekt vonden. Terzijde zagen wij hier het eiland
Marken en terwijl de meid van Marken onze paarden in het Hof van Holland oppaste,
deeden wij een wandeling door de stad die even als Edam weinig uitterlijk aanzien
heeft en bezichtigde de welgebouwde kerk, terwijl wij vervolgens, ofschoon het hier
anders de tijd waare geweest om den inwendigen mensch te gedenken, resolveerde om
liever te Broek in Waterland ons middagmaal te houden, ten einde des te beter de
gelegenheid van dat alom door den rijkdom van deszelfs bewooners bekende dorp te
kunnen bezichtigen.'7
/y rfc A/t/y,
"Langs de trekvaart reeden ivij...naar Monnickendam, de avenues van we Ike stad...urij door batterijen gedekt
vonden". Plattegrond van een batterij even benoorden Monnickendam langs de trekvaart naar
Edam. Door twee coupures in de kade stroomt het water de tijdens de invasie geïnundeerde
Katwouderpolder in.
Langs de trekvaart reeden wij voorts naar Broeck, ziende rechts van ons af de
Monnickenmeer en links de dorpen Uitdam, Holysloot, Ransdorp en Durgerdam. Aan
het tolhuis bij Broeck waaren wij genoodzaakt in de herberg stil te houden, alzoo de
bewooners van het dorp waarschijnlijk voor hunne zindelijke straaten bevreest, wel
gezorgd hebben dat er geen paardenpoot kan gezet worden, maar niet als te voet over
de smalle straaten en veele houten bruggentjes kan gepasseerd worden. Wij kreegen
voor onze welkomst in deeze herberg, toen wij naar wat eeten vroegen, braaf wat
afjagfa; 't was 4 uuren en vrijdag en dan gaven ze geen eeten, was de vriendelijke taal
van de vrouw des huises. Gelukkig wij hadden nog een Purmerender boterham bij ons,
die wel te pas kwam. Het dorp Broeck doorwandelende, bewonderde wij de uitstee-
kende popachtige netheid van hetzelve, die wel den rijkdom, doch geenszins de goede
smaak van derzelver bewooners kenschetste. Nieuwsgierig om eens een huis van bin
nen te zien, schelde wij aan het Diaconie Weeshuis" en zagen met verwondering de
properiteit van hetzelven. De huisen waaren overal geslooten, even als of dezelver
bewooners uit logeeren waaren. De vraag aan een Broeckse vrouw of dit zo was, wierd
niet zeer vriendelijk beantwoord. Vriendelijker was de vrouw van de koster die ons de
30
97- Rond 1800 woonden er te Broek diverse gefortuneerde
renteniers. Hun vermogen stamde uit de 17' eeuw en
was afkomstig uit de Oost-Indische handel, de graan
handel op het Balticum en assuranties. Doordat er bin
nen het dorp werd getrouwd bleef het kapitaal in Broek
(Floris, 1990; Niemeijer, 1994; Asser, 1996).
98. Norse en bitse behandeling.
99. Het Broeker wees- en armenhuis werd in 1775
opgetrokken naar een ontwerp van de Amsterdamse
stadsarchitect Abraham van der Hart. Het huis
beschikte over zeer ruime financiële middelen (Van
Engelenburg, 1907, pp. 116-123).
7<
.„..J
/CS
>/f j/yj/Sr //fn t
yj ry A»/<- (s/a
