De batterijen die ter defensie van de geformeerde linie hier aangelegt waaren, bestaan zo veel wij zien konden in de groote batterij over de Neckerweg, voorwaards welke eenige huisen geslegt waaren, en twee andere ter wederzijden, alle welke met een bedekte weg communicatie langs den dijk hebben. Wel te vreeden over het logement 't geen wij hier gevonden hadden, verlieten wij de stad en namen onzen weg door de bedijkte Purmer, die [ruim 2981]"5 morgen groot is, langs de Purmerweg die tot aan de Oosterweg met een keerkade voor de inundatie voorzien is, dezelfde weg links rijdende naar Edam. Deeze bedijkte meer, evenals de Beemster met allées beplant, heeft meestal goede weijlanden. Edam, 't geen voornaame kaasmarkten en de daartoe dienstige pakhuisen heeft, vonden wij doodlijk stil en niet aanzienlijk, meest met laage huisen bebouwd. Wij bezichtigde deeze stad te paard, en deeden bij die gelegenheid de stad de eer aan van er in te verdwaalen. Langs de trekvaart reeden wij voorts naar Monnic- kendam, de avenues van welke stad als het einde van de linie die Noord- Holland "...u;ij waaren verblijd...naar Purmerend te kunnen rijden, alwaar wij voor een gesloten poort...aankwamen". De Beemsterbrug met daar bovenop de Beemsterpoort van de stad Purmerend. Pen- en penseel tekening door Bulthuis naar H. Keun, ca. 1790. Waterlandse waterlinies"6 In de Beemster stuitten Conrad en zijn medereizigers bij de keerkade langs de Rjjperweg op de eerste werken van een grote waterlinie, in september 1799 ingericht door KrayenhofF om Amsterdam af te schermen. De linie liep van Monnickendam over Purmerend naar Knollendam aan het noordeinde van de Zaan. Bij genoemde steden liet Krayenhoffin totaal acht batterijen bouwen en bij Knollendam nog eens twee. De werkelijke kracht van de linie lag echter in grote inundaties in de Beemster en Purmer en de aangrenzende polders tot de Zuiderzee aan toe. Om te voorkomen dat de twee droogmakerijen geheel blank kwamen te staan, werden enkele wegen opgehoogd en tot keerkade ingericht. Na de tweede slag van Bergen (2 oktober 1799) moest het Bataafs-Franse leger op de terugtocht en werden de voorgenomen inundaties rond Purmerend uitgevoerd. Voor de ze kerheid legde KrayenhofF achter deze linie nog een tweede stelling aan. Deze liep van Uitdam naar de Zaan langs het recht tegenover Amsterdam gelegen plaatsje Buiksloot. Dit dorp werd afgegrendeld met maar liefst drie batterijen op de ringdijk van de Buikslotermeer en nog een bij de Nes. In het voorland van deze batterijen waren wederom omvangrijke inundaties voorzien. Na de aftocht van het Brits-Russische leger zat de vrees voor een herhaling van de invasie er zo diep in dat al deze werken voorlopig in stand werden gehouden. 29 95. In het manuscript niet ingevuld. 96. Deze kadertekst is gebaseerd op KrayenhofF, 1832, pp.286-297; Aten, 'Oorlog', pp. 4-8; Van Hoof, 1999.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 2000 | | pagina 29