i. Henk Schoorl 1920-1997,
Spoorzoeker der Sedimenten.
<Cómo Ie puedo decir? Esto es
seguro -aquf hemos estado siempre,
y aqui tenemos siempre que estor,
escuchando las uoces del uiejo mar.
(Gevraagd welke invloed de belangrijke veranderingen die zich
hadden voorgedaan op zijn toekomst zouden hebben,
antwoordde een visser:
"Hoe kan je dat toeten? Eén ding is zeker.
Hier zijn toe altijd geweest en hier blijoen we, wat er ook gebeurt,
luisterend naar de stemmen van de oude zee.").
Norman Lewis in: "Stemmen van de oude zee".
Een kleine kamer met langs drie wanden horizontale kast
planken die tot het plafond zijn volgepakt met tijdschriften,
boeken, dozen, stofmappen en ordners. Vooral veel ordners.
Het kleine bureau is beladen met paperassen, kopieën van oude
kaarten, aantekeningen en uitgetypte vellen A4. Een bult in de
papierberg verraadt de plaats van de eenvoudige schrijfmachine.
Een glazen pot met balpennen en kleurpotloden staat wiebelig
op een stapel mappen. Op een plank naast het enige raam
liggen linialen en driehoeken en staat een luidtikkende wekker,
vlak er boven aan de wand hangt een grote klok met exact
dezelfde tijdsaanduiding en schokkend oprukkende wijzers.
Een telefoon, een antwoordapparaat, een asbak met een pijp.
Het is de werkkamer van Henk Schoorl in Hillegom, met daarin
het vreemdste kantoorattribuut dat ik ooit zag: een tweedelige
aluminium schuifladder! Het blijkt een uiterst praktisch
"meubel", want op zolder liggen nog meer gegevens.
Voor het volgepakte bureau zit Henk Schoorl voorover gebogen
over een kaart van een deel van de Noord-Hollandse kust met
een gammele leesbril half op z'n neus. In de gauwigheid herken
ik de contouren van de Zijpe, terwijl Henk zijn minuten durende
uitleg inleidt met de woorden: "Dat is hier op deze kaart
namelijk verdomd goed te zien" en ik kijk vervolgens naar zijn
werkmanshand waarvan de wijsvinger mijn oog over de zwarte
inktlijnen gidst naar een punt in zee. "Kijk hier", vervolgt Henk,
"hier zie je het begin van een verondieping die meer naar het
noorden in contact staat met het Marsdiep."
Visserman
Merkwaardig dat je zo'n man op straat niet zou herkennen als
iemand die een ongelooflijke berg maritieme, geodetische en
geografische gegevens bewaart, verzamelt, bestudeert,
interpreteert en begrijpt. Henk heeft meer het postuur van een
visserman dan van een kamergeleerde. Hoewel, die zilverwitte
haardos mag er zijn! In z'n werkkamer is Henk ineens de expert
van de wordingsgeschiedenis van de Hollandse kust. De
geduldige wroeter in onafzienbare archieven; de minutieuze
pluizer in gigantische hoeveelheden peilingen, lodingen en
metingen; de vasthoudende onderzoeker van mappen vol
kaarten en tabellen vol cijfers; de selfmade historisch-geograaf,
die uit zou groeien tot een autodidactische wetenschapper.
Helaas, Henk Schoorl zal de toetsen van zijn typemachine niet
meer aanraken voor het uittikken van een serie gegevens of een
'gepeperde' brief, want hij overleed onverwacht op 10 december
vorig jaar in zijn woonplaats Hillegom.
Levensloop
Henk (Hendrik) Schoorl werd op 1 februari 1920 in Den Helder
geboren als oudste zoon in een onderwijzersgezin van zeven
kinderen. Van huis uit kreeg hij een brede belangstelling mee
voor natuur en literatuur. Na het afleggen van de eindexamens
Mulo A en B haalde hij in juni 1938 de onderwijsakte aan de
Bijzondere Kweekschool in Den Helder, de stad aan het
Marsdiep. Na een halfjaar als 'kwekeling met akte' gewerkt te
hebben, was hij tot aan zijn militaire dienst in eind 1939 onder
meer als leerlingjournalist verbonden aan de Helderse Courant.
Hij publiceerde al in de Helderse Courant van 20 september
1940. Over Den Helder in die dagen: 'Stad in den storm'.
Vanaf 1943 tot 1972 werkte Henk bij verschillende bedrijven in
de bollensector. Omstreeks 1952 werd hij afdelingschef voor de
export naar een aantal Europese landen bij een groot
bloembollenexpeditiebedrijf te Hillegom. In 1972 werd Henk
admini-strateur van de Archeologische Werkgemeenschap voor
Nederland (AWN), een functie die hij tot 1992 vervulde.
Aangespoord door zijn leermeester dr. J. Westenberg,
publiceerde Schoorl sinds 1953 daarnaast historische en
historisch-geografische artikelen en later boeken met vooral de
kust als onderwerp. 'Isaac le Maire. Koopman en Bedijker' in
1969, 'Zeshonderd Jaar Water en Land' in 1973 - Schoorl's
klassiek geworden meesterstuk - en 't Oge' in 1979. Henk
Schoorl ontving in 1989 de zilveren anjer voor zijn bijdrage aan
de cultuur uit handen van Prins Bernhard en in 1990 een ere
doctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Als doctor h.c.
werkte Henk aan zijn laatste grote project over de wordings
geschiedenis van de westelijke Waddenzee: De 'Convexe
Kustboog'. Een project waarvoor zowel de NAM, als Shell grote
belangstelling hadden. Want, zo schreef men in het tijdschrift
Nammogram 7 en 8/1994: "Het is wel duidelijk dat als je iets
3
Henk Schoorl in zijn werkkamer (foto Hella Peters).
