Noten
29
1. Archief Hoogheemraadschap van de Hondsbossche (archief Hdb) inv.nr.
38, 24-4-1849. Het archief van het hoogheemraadschap is ondergebracht
bij het Regionaal Archief Alkmaar.
2. Archief Hdb inv.nr. 40, 3-3-1863.
3. Kamp (A.F.).'Van Foreest, Conrad en de Hondsbossche',
Waterschapsblad van Noordhollands Noorderkwartier 2C afdeling nr. 1
(1942) pp. 13-45; idem,'De Hondsbossche prijsvraag van 1864', Landen
water 14 (1970) nr. 2, pp. 70-73. Kamp was van 1941 tot 1970 dijkgraaf
van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier, de
rechtsopvolger van het Hoogheemraadschap van de Hondsbossche, zie:
Danner (H.S.), Lambooij (H.Th.M.), Streefkerk (C.), ...Die water keert.
800jaar regionale dijkzorg in Hollands Noorderkwartier (Alkmaar/Edam
1994) pp. 134-136.
4. Kluppel (J.A.), ed., Verzameling van stukken betrekkelijk den
Hondsbossche en Duinen tot Petten...1388-1598 (Alkmaar 1857) en
Nalezing tot de verzameling van stukken, van 1388 tot 1598 (Alkmaar
1881). Zie voor meer informatie over Kluppel: Kamp (A.F.),'Mr. Jan
Andries Kluppel. Dijkgraaf van het hoogheemraadschap van den
Hondsbossche en Duinen tot Petten 11 januari 1838-16 augustus 1862',
Waterschapsblad van Noordhollands Noorderkwartier 2' afd. nr. 1 (1943)
pp. 9-40; Molhuysen (PC.) e.a., red., Nieuw Nederlandsch biografisch
ivoordenboek (l.eiden 1911-1937) dl. 2 kolom 688-689.
5. Archief Hdb inv.nr. 38, 23-4-1839; nr. 154, 8-1-1839; Conrad (J.F.W.),
Verhandeling over de Hondsbossche Zeewering (Alkmaar [1856]) pp. 28,
29.
6. Archief Hdb inv.nr. 38, 23-4-1839 (citaat); Conrad 1865, pp. 29-32;
Bremer (J.T.), Petten, dorp aan de dijk; vijf eeuwen 1413-1929) geschiedenis
in vogelvlucht (11'' uitgave Kring van 'Vrienden van de Hondsbossche'
1993/1994) p. 29.
7. Archief Hdb inv.nrs. 726-728; Conrad 1865, p. 33.
8. Archief Hdb inv.nr. 38, 24-4-1855; inv.nr. 39, 3-5-1853, 24-4-1855, 5-5-
1857 (citaat), 3-5-1859; Conrad 1865, pp. 33, 34, 39-41.
9. Het Rijk hoopte met het nieuwe reglement een betere spreiding van de
lasten over de ingelanden te bereiken. Het bestuur waagde zich echter in
het Ontwerp-reglement niet aan deze gecompliceerde zaak. Het gevolg
was dat op het punt van de omslag alles bij het oude bleef.
10. Zie voor meer informatie over G. Fontein Verschuif: Molhuysen e.a.
dl.2, kolom 1492-1494.
11. Archief Hdb inv.nr. 70, 1-3-1838 (brief nr. 93); inv.nr. 37, 25-5, 14-9 en
24-10-1837; inv.nr. 38, 27-4 en 30-8-1838, vgl. met Kamp 194.3, pp. 16-
19, 21-24.
12. Zie voor de achtergronden van de stedelijke aanwezigheid in het bestuur
Streefkerk (C.),'Haarlem in de Hondsbossche; de rol van het
stadsbestuur van Haarlem in het Hoogheemraadschap van de
Hondsbossche en Duinen tot Petten ca. 1388-1873', in: Brokken (H.)
e.a., red., Hart voor Haarlem; liber amicorum voor Jaap Temminck
(Haarlem 1996) pp. 101-112.
13. Archief Hdb inv.nr. 38, 30-8-1838; inv.nr. 127. Het kavel Waterland
moet niet worden verward met het baljuwschap Waterland dat de
zuidoosthoek van Hollands Noorderkwartier besloeg. Dit baljuwschap
viel buiten het omslagplichtig gebied, zie hieronder bij de kadertekst
Het Hondsbosschegeld.
14. Archief Hdb inv.nr. 127, vgl. met Vries Az. (G. de),'Het
Hoogheemraadschap van den Hondsbossche en Duinen tot Petten;
oorsprong en geschiedenis van de inrigting des bestuurs', overdruk van
Nieuwe bijdragen voor regtsgeleerdheid en wetgeving, dl. V, stuk 3 (1855)
pp. 83-85.
15. Zie voor meer informatie over De Lange: Felius (H. van). Metselaars
(H.J.), Noordhollandse statenleden 1840-1919 ('s Gravenhage z.d.) p.180;
Talsma (Tj.P.J.), "Degroote heeren moeten het maar weten": de tweede
kamervertegenwoordiging uit het noordelijke deel van Noord-Holland
tussen 1840 en 18/0 (Wieringerwaard 1986) pp. 46-47.
16. Archief Hdb inv.nr. 39, 3-3-1863; inv.nr. 72, 20-12 en 22-1-1863
(brieven nrs. 33, 36); inv.nr. 155, 20-12 en 22-1-1863.
17. Ibidem inv.nr. 39, 3-3-1863.
18. Ibidem.
19. Ibidem, 12-5-1863.
20. Ibidem, 10-4-1863; inv. nr. 57, 10-4-1863; inv.nr. 697.
21. Ibidem inv.nr. 57, 17-12-1863.
22. Ibidem inv.nr. 698.
23. De enveloppen zijn inderdaad vernietigd. Zodoende zijn alleen de namen
van de inzenders van de twee bekroonde antwoorden bekend.
24. Archief Hdb inv. nr. 72, 2-8-1864 (brief nr. 20), 7-9-1864 (brieven nrs. 25
en 26); inv.nr. 698, brieven van 22-9 en 1 1-10-1864; inv.nr. 57, 25-7-1864
en 9-2-1865.
25. Ibidem inv.nr. 57, 29-3-1865; inv.nr. 39, 11-5-1865.
26. Ibidem inv.nr. 40, 1-5-1866. Kamp informeerde al in 1942 bij de
nabestaanden van de drie hoofdingenieurs of zij nog over een beeldje
beschikten. Deze correspondentie leverde niets op. Hij verzocht ook de
firma Bonebakker na te zien of daar tekeningen bewaard waren gebleven.
Hier kreeg hij eveneens nul op het rekest (Kamp 1942, p. 26).
27. Ibidem inv.nr. 73, 15-2-1866 (brief nr. 45); inv.nr. 698.
28. Ibidem inv.nr. 40, 1 1-5-1865.
29. De hier gepresenteerde gegevens over Conrad zijn gebaseerd op: Kamp
1942, pp. 35-37; Molhuysen e.a. dl. 2, kolom 320-326.
30. Zie voor De Quartel: Molhuysen e.a. dl. 5, kolom 549-551; Lintsen (H.),
Ingenieurs in Nederland in de negentiende eeuween streven naar erkenning
en macht ('s Gravenhage 1980) pp. 219, 250-251; Ververs (M.J.),'Die
barre winters van vroeger; het vroor zo hard dat de Lek potdicht zat',
Nederlandse historiën 30 nr. 5/6 (dec. 1996) pp. 4-7.
31. Geciteerd bij Lintsen 1980, pp. 250-251.
32. Deze paragraaf is gebaseerd op: Conrad 1865; De Quartel (P.J. de),
Verhandeling over de Hondsbossche Zeewering...ter beantwoording der door
dijkgraaf en hoog-heemraden uitgeschreven prijsvraag (Alkmaar [1865]);
Boltje (W.G.)fDe Hondsbosse zeewering door de eeuwen heen.
Land en water 14 (1970) nr. 2 pp. 28-40.
33. Archief Hdb inv.nr. 57, 29-1-1866; inv. nr. 40, 13-2-1866. Zie voor een
uitleg van de toevoeging "hoogste contributie" de kadertekst Het
Hondsbosschegeld.
34. Ibidem inv.nr.40, 13-2-1866; inv.nr. 614; Wal (R. van der),'Een zaak van
nationaal belang; maatregelen tegen de veeziekte in 1865-1867', Spiegel
His toriael 32 (1997) pp. 242-246.
