tijds twaalf gulden waard was. De bewapeningswedloop tussen de rivaliserende mogendheden was in volle gang. Engeland keek met argusogen naar de Fransen en de Russen, die tezamen dertien slagschepen konden inzetten. Lord Spencer had inmiddels een ambitieus nieuwbouw- programma gepresenteerd dat na veel geharrewar in het parlement werd aangenomen. Het omvatte niet minder dan 159 grotere en kleinere oorlogsbodems. In de zwaarste klasse, de Majestic-klasse, werden negen slag schepen op stapel gezet. Een daarvan was de Prince George. De geweldige vuurkracht die deze oorlogsbodems konden ontwikkelen, kan het best als volgt worden geïllustreerd. De vier kanons van 12 inches, die 46 ton wogen, konden granaten van 390 kg afvuren die op een afstand van bijna een kilometer een ijzeren plaat van 85 cm dik konden doorboren. Een aantal van deze kanons van schepen van de Majestic-klasse werden in 1915 gemonteerd op zogenaamde monitors. Door verbeterde elevatie kon goed gericht vuur tot op twintig kilometer afstand worden afgegeven. Monitors waren oor spronkelijk in de Amerikaanse burgeroorlog (1861) gebruikte pantserschepen, zonder masten, die slechts weinig boven het water uitstaken, voorzien van twee stukken geschut in een draaibare pantsertoren. Ze bleken weinig zeewaardig. De oorlogsbodems van de Majestic-klasse waren de grootste slagschepen ooit gebouwd. Rond de romp was een bepantsering aangebracht van maximaal 45 cm dikte! In de loop der jaren werden alle schepen van de Majestic- klasse, op twee na, uitgerust met oliegestookte voort stuwingsmachines. Men kende in die tijd ook 'mixed- fuel' schepen, waarbij stookolie over de kolen werd gesproeid en niet apart verbrand. Alle schepen waren bovendien uitgerust met torpedo- afweernetten. Deze stalen netten lagen opgerold aan dek en konden wanneer een aanval met torpedo's werd verwacht, snel aan bomen (of spieren) van ruim 9 m lengte rond het gehele schip uitgezet worden. Men kon met neergelaten netten nog met een snelheid van 6 knopen (11 km) blijven stomen. Hoe indrukwekkend de Britse vloot na het gereedkomen van Lord Spencer's nieuwbouwprogramma ook was geworden, de ontwikkeling van het zeewapen was nog lang niet beëindigd. Tien jaar na de ingebruikneming van de Prince George kwam in 1906 in de bouw van slagschepen een grote wijziging: de zogenaamde 'dreadnought' werd geïntroduceerd. De middelbare batterij verdween groten deels en de zware batterij werd belangrijk uitgebreid. Tevens werd de snelheid belangrijk opgevoerd door de toepassing van turbines, terwijl men als brandstof in plaats van kolen, olie ging gebruiken. De schepen werden groter en ook het kaliber van de kanons nam toe. Het zal duidelijk zijn, dat het op 10 december 1894 bij de marinewerf te Portsmouth in Engeland op stapel gezette slagschip Prince George derhalve bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 alweer behoorlijk verouderd was. Vreedzaam tafereel tijdens een bezoek van Engelse burgers, verzameld onder de dreigende lopen van de 30,5 cm kanons op het achterdek van de 'Prince George'. Foto National Maritime Museum GreenwichLonden. 4

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 1989 | | pagina 4