WÈ
De ontwikkeling van het Marsdiep
en de aangrenzende kustgedeelten sedert
omstreeks 1200
AFBEELDING I
Noord-Holland tussen 1000 en 1200 n.Chr.
Naar Zagwijtt 1986 kaart 10, Late Middeleeuwen
(Laat Subatlanticum).
-y..
fcV ~t
kustduincn
oudere kustduinen
hoogveengebied,
ontwaterd
laagveengebied
kwelders en kleidekken
oudere kweldei en klei
dekken, niet meer door de
zee overstroomd
wadden
kustwateren, zee en
nieren
Na infiltratie gevolgd door inundatie van de ontginnings-
gebieden achter de gesloten duinkust van de Kop van
Noord-Holland, door toenemende getij-invloed van het
Vlie, kwam tussen omstreeks iooo en 1200 n.Chr.
(afb. i),3 mogelijk versneld door stormvloeden in het eind
van de 12de eeuw, verbinding tot stand tussen het
Marsdiep en het reeds bestaande getijsysteem van het Vlie
in de westelijke Waddenzee.
Sedertdien nam het Marsdiep in grootte en capaciteit toe
en bereikte in de loop van de 18de eeuw de omvang en
invloed, die het tot de afsluiting van de Zuiderzee bezat
en nog in de westelijke Waddenzee uitoefent.
Voor de afsluiting van de Zuiderzee besloeg het
kombergingsgebied van het Marsdiep ongeveer 800 km2,
na de afsluiting ongeveer 700 km2. Voor de afsluiting
was de getij-amplitude 1,20 m, na de afsluiting 1,35 m.
Niettemin veranderde deze afsluiting betrekkelijk weinig
aan het debiet van het zeegat. Inmiddels is een zekere
stabiliteit ontstaan, terwijl in de hals van het zeegat
weinig veranderingen zijn opgetreden.
De inpolderingen 111 het kombergingsgebied in de 16de
en 17de eeuw betekenden wel een drastische verkleining
daarvan, waardoor de sedimentatie in de resterende
Waddenzee ten koste van de duinkust toenam. Na de
afsluiting van de Zuiderzee en de vloedverhoging in de
westelijke Waddenzee vond in het kombergingsgebied
tijdelijk sedimentatie plaats, die echter sedert 1970 is
omgeslagen in erosie. De randvoorwaarden in het Zeegat
van Texel zijn echter nauwelijks veranderd.4
Omstreeks 1200 werd de kust tussen Petten en
Huisduinen op enige plaatsen geperforeerd en vervolgens
op de waddeneilanden Huisduinen en Callantsoog na
weggeslagen, waardoor zanden in het achterliggend
gebied werden gedeponeerd: via het Heersdiep tussen
Huisduinen en Callantsoog en bezuiden Callantsoog door
2