De invasie van de Engelsen en de Russen in Noord-Holland in 1799 en de 'Hondsbossche' door J.J. Schilstra Inleiding Waar en wanneer komt de Engelse invasie? In 1944 was dat de grote vraag en hoopvolle verwachting. In de Franse tijd, in 1799, was dat óók de grote vraag, maar naar het lijkt met minder hoop op bevrijding als gevolg. In 1944 ving Noord-Frankrijk de schok op, in 1799 was het Noord-Holland. In beide jaren heeft men zich niet kunnen realiseren wat een zee van ellende een invasie voor de bevolking met zich mee zou brengen. Toch betekenden de rampzalige gevolgen van de landing in 1799 weinig vergeleken met wat de burgerij te wachten stond als die invasie gesteund door een Russisch leger was geslaagd of herhaald. De geschiedschrijving legt in de regel het accent op de militaire acties van de Bataaf-Franse troepen. Het archief van 'Noorderkwartier' spreekt een andere taal. Landing 27 augustus 1799 bij Callantsoog. Eerste grote aanval 10 september 1799. Slag bij Bergen 19 september 1799. Slag bij Castricum 6 oktober 1799, keerpunt in de oorlog. Capitulatie 14 oktober 1799. Begin inscheping van de Engelsen en Russen vanuit Den Helder 22 oktober 1799. Onverwacht kwam de inval niet. Vijf dagen ervoor schreef de Oprechte Haarlemmer Courant dat uit Engeland berichten waren ontvangen dat grote aantallen soldaten in Ramsgate en andere havens werden ingescheept. Op de zeventiende had een Noorse kapitein trouwens al 62 schepen bij Texel waargenomen en langs de hele kust bevonden zich reeds maanden Bataafse en Franse militaire posten die tot taak hadden uiterst waakzaam te zijn. Haast dagelijks houdt deze krant ons op de hoogte van de gang van zaken. We lezen hoe uit Gent, uit Arnhem, uit Amers foort en andere plaatsen snel troepen naar het front worden gestuurd en hoe de krijgsverrichtingen verlopen. Praktisch alleen de krijgsverrichtingen. Hoeveel er vernield was aan wegen, bruggen, sluizen, molens horen we uit andere bronnen als later de rekening wordt opgemaakt. Over de ellende die de burgerij moest ondergaan vertelt de krant ons weinig of niets. Gelukkig bleven een paar dagboeken bewaard als dat van Gerrit Honig uit Zaandam. Een klein jaar na de ramp bezocht hij de geteisterde gebieden en zag verbrande woningen en kerken. Anderen maakten de strijd van dichtbij mee en schreven hun ervaringen op. ZESDE UITGAVE KRING VAN 'VRIENDEN VAN DE HONDSBOSSCHE', I986 correspondentieadres: Postbus 22, 1800 aa Alkmaar, telefoon 072-193636

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Kring van Vrienden van de Hondsbossche | 1986 | | pagina 1