Mens en bodem
achter Hondsbossche en duinen
door A. Schermer
Inleiding
Het is vanzelfsprekend dat in de eerste plaats de studie
en de belangstelling indringend is uitgegaan naar de
geschiedenis tot in onze tijd van de zeewering zelve. We
kunnen ons gelukkig prijzen dat door vele publicaties,
vooral ook die van de laatste tijden, veel gebeurtenissen
over het wel en wee van de technische werken beter
bekend zijn geworden en vooral veel nauwkeuriger zijn
ontdaan van vroegere onduidelijkheden of misvattingen.
Zo ligt thans als het ware een bundel over het technisch
presteren voor ons vanaf den beginne van eenvoudige
werken tot aan het 'grote karwei' van de verhoging in de
jaren 1977-1981.
Thans is het de bedoeling met de voorliggende
beschrijving de blik te richten op de relatie
mens-landschap in het direct achter de zeewering gelegen
gebied. We willen daarvoor in de tijd ver voor het
ontstaan van de kunstmatige zeewering teruggaan. Deze
relatie houdt in dat moet worden begonnen met het eerste
menselijke optreden dat in dit landschap bekend is. Zelfs
voor de streek die ons voor ogen staat kan dan een paar
duizend jaar vanaf heden teruggegaan worden. Dat brengt
mede dat pas voor de late middeleeuwen kan worden
gesteund op historische gegevens. Voor de daarvoor
liggende periode moet een lange tijd van ruim duizend
jaren worden overbrugd waarvoor alleen de archeologie
cn de bodemkunde ten dienste staan.
Voor zulk een verhaal kan in het kort het volgende
overzicht worden gegeven.
1 De beschrijving van oud-Friese activiteiten uit de
iste tot en met de 3de eeuw na Christus in de
Hargerpolder.*
2 De samenhang van deze oudheidkundige vondsten met
die in nabij gelegen oorden.*
3 Het kweldergebied in het einde van de 3 de eeuw
na Christus. Karakteristiek verschil met de streek ten
oosten daarvan.*
4 De volgende verheviging van hoge vloeden en de
daarbij optredende sedimentatie van jonge kleien op het
veen vooral in Groeter- cn Grootdammcrpolder.
Afneming van overstromingen in de 6de en 7de eeuw
na Christus.
5 Het begin van het optreden van de volgende over
stromingsfase in de 10de eeuw na Christus. Sedimentatie
van de tweede en laatste kleilaag in de gebieden van de
toekomstige polders in de gemeente Schoorl.
6 De oude landen bij het inbraakgebied opnieuw weer
rijp voor menselijk bedrijf.
7 Historische tijden vooral met betrekking tot het groot
grondbezit van de abdij van Egmond.
a Algemeen
b De Abtskoog
c 't Coochhuys
d 't Abtshuys
e Abdij-bezit 14de eeuw
f De Schoorlsc Zeedijk en wat daarmee samenhangt.
Noot van de redactie
Vooral in de datering van de vroege menselijke
activiteiten zijn een aantal zaken voor andere interpretatie
vatbaar. Gezien het feit dat de auteur is overleden was
discussie niet meer mogelijk. Omwerken van de
betreffende teksten was op korte termijn niet wel
mogelijk, waarom wij menen met deze kritische noot te
moeten volstaan. Ongetwijfeld zullen andere auteurs
hierop te zijner tijd reageren. Anderzijds bevat deze
bijdrage zoveel waardevolle waarnemingen dat wij toch
als hommage deze tekst onverkort aan de lezer
voorleggen.
VIJFDE UITGAVE KRING VAN 'VRIENDEN VAN DE HONDSBOSSCHE', 1985
correspondentieadres: Postbus 22, tSoo aa Alkmaar, telefoon 072-193636