TA
rp
Reconstructie van de zeegaten in het westelijk waddengebied in de late middeleeuwen
Steden
Nummer 141, december 2021
6
Historische Vereniging Texel
en beekdalen
Lössgebied
Stuwwallen, gestuwde keileem en door stromend landijs gemodelleerde ruggen en dalen
i Gebieden met Tertiaire en oudere afzettingen
I Stuifzand
-Waterlopen
i 16 m.-NAP
i 16 en 0 m. -NAP
m. NAP
Veengebied
Bedijkte kwelders en riviervlakten
Droogmakerij
Stedelijk gebied
kooplieden uit Kampen en was van groot belang voor
belastinginkomsten, werkgelegenheid en economie in
die stad. Voor het Marsdiep wordt de door Kampen
geplaatste betonning voor het eerste genoemd in 1358.6
Ongetwijfeld zullen Vlie en Marsdiep al vóór de eerste
betonningen in gebruik genomen zijn als vaarwater voor
handelsschepen.
De oudste bekende zeekaarten en uitgeschreven
vaarroutes van dit gebied dateren uit het eind van de
zestiende eeuw; voor onze beeldvorming met betrekking
tot de veertiende eeuw zijn we voorlopig aangewezen
op bovenstaande afbeeldingen. Het Marsdiep brak
omstreeks 1170 door. Zeegaande schepen vanuit Kampen
en Staveren bereikten toen al via het Vlie de Noordzee.
In 1334 verzorgde de stad Kampen de betonning in
het Vlie. Dat gebeurde op verzoek van schippers en
Reconstructie van het westelijk gedeelte van de Waddenzee in 1250 en 1500. Op deze kaartjes zien we onder andere de
ontwikkelingen van de zeegaten. Op linker kaart de situatie in 1250 met van noord naar zuid: het Vlie, het Eierlandse Gat,
het in 1500 al verdwenen Anegat ten noorden van De Koog en Oosterend, het nauwelijks zichtbare Marsdiep tussen Texel
en Huisduinen en zuidelijk daarvan het in 1500 verlande Heersdiep tussen Huisduinen en Callantsoog en het toen eveneens
verlande Zijper zeegat tussen Callantsoog en Petten. West-Friesland rond 1250 is ingekleurd als veengebied en rond 1500
bedijkt met de Westfriese zeedijk. De afname van wadden en slikken in het westelijke waddengebied is een gevolg van de sterk
toenemende invloed van het Marsdiep. (P. Vos et al., 2018).
H Ar
-V i'
Strandwallen en lage duinen
Strandvlakten en duinvalleien
Wadden en slikken
Gebieden met kwelderwallen en -ruggen
Holoceen landschap
Hoge duinen
