wr; -
y I
Rnl r \T*Wfc- J’n
TV. Z
Nummer 141, december 2021
10
Historische Vereniging Texel
In Holland werden deze gouden munten 'mottoens' genoemd, afgeleid
Franse woord voor schaap, in dit geval bedoeld als het Lam Gods.
St. Nicolaas, beschermer van zeelieden, redt een schip in nood.
Gebr. Limburch, Très riches heures du Duc de Berry, omstreeks 1510.
van hun officiële naam mouton d'or. Mouton is het
Andere kooplieden waren minder fortuinlijk. Ze waren
afkomstig van Gotland, wat toen onder de Deense koning
viel. Na hun stranding in oktober 1374 werd hun geborgen
lading bont begin 1375 van Texel naar Schoonhoven
gebracht, door Blois verbeurd verklaard en ten eigen bate
verkocht. Dat had een reden. Blois ging in 1362 voor de
eerste keer ter kruisvaart, naar de streek rond het huidige
Gdansk. Die werd al gedurende een eeuw gekoloniseerd
en gekerstend door de ridders van de Duitse Orde. Daar
werd Jan van Blois tot ridder in de Duitse Orde geslagen.
Zijn proviand, paarden, huisraad en andere bezittingen
die hij daar nodig dacht te hebben, werden met twee
schepen via de Sont vervoerd. In Schonen (Zuid Zweden)
werd een van zijn schepen met proviand en huisraad door
de koning van Denemarken geconfisqueerd. Twaalf jaar
later diende, na het vergaan van schepen voor Texel, de
verkoop van het bont van de Gotlandse handelaars als
(gedeeltelijke) compensatie daarvoor.20
wagenschot geborgen. Dat werd op Texel verzameld en
gestapeld. Iemand die zich rechtsvolger van Cueraedsson
noemde, meldde zich en verkocht het hout aan
rentmeester Gerrit van Oosterwijk. Betaling en levering
zouden later volgen, maar de verkoper kwam niet terug.
Vervolgens verscheen als koper een Jacop Heinrixsoen uit
Kampen die vertelde namens de hofmeier van Pruisen
en van de stad Koningsbergen te komen.21 De met hem
gesloten koop werd wel afgehandeld.
St. Nicolaas kan niet alle rampen afwenden
Op St. Lambrechtsmisse, 17 september 1367, vergingen
meer dan 26 schepen, zo schreef rentmeester Gerrit van
Oosterwijk vanaf Texel en hij stuurde een bode te paard
naar Schoonhoven met een verzoek om assistentie. De
bode vertrok van Texel, ging per schip naar Huisduinen,
voer vervolgens over het Heersdiep naar Callantsoog en
reed via Petten en [Bever]Wyc naar Schoonhoven. Jan van
Buren en Jan van Langerak, adviseurs van Jan van Blois,
reden enkele dagen later met rentmeester-generaal Jannes
Tolner en de schrijver Jacob naar Texel om de schade te
inspecteren en op papier te zetten. De goederen werden
geborgen op Texel en Vlieland.
Van de kogge van Aernd Cueraedsson uit Koningsbergen,
die met alle opvarenden verdronk, werden 7600 stuks
f’.
W hi
