Inbreuken op het kooirecht op Texel (Deel 2)
Kees Jaap Harting
Gerrit Rotting, de chirurgijn van
Oudeschild, die in 1748 zo zwaar door
Willem Jansz Gomes werd afgetuigd,
had in 1741 geschoten in het gebied van
de vogelkooi van Albert Dirksz Keijser
bij Zuidhaffel en moest daarvoor ƒ12,
boete betalen. Toen Cornells Jacobs?
Bakker uit Den Burg in 1755 met zijn
snaphaan in het land liep bij de eenden
kooi in de polder Waalenburg ontstond
er een heftige woordenwisseling, waar
bij Bakker de kooiman met zijn vuur
wapen bedreigde. Hij werd gestraft met
ƒ30.boete voor het schieten in het
kooigebied en ƒ50,voor de bedrei
ging.
In 1786 werden Albert en Simon Pie-
tersz Kikkert gewapend met een snap
haan bij dé Waalenburger zeesluis be
trapt door Aris Gerritsz Eelman, de
kooiker van de eendenkooi bij de Noor-
derdijk. Vergeefs trachtte Albert Kik
kert, die het wapen had afgevuurd, zich
door een ingenieus verweer aan de
boete van ƒ30.te onttrekken.
Rechtszaken.
S. B., te Anna Paulowna, een baas door
middel van een roeiriem bemachtigen, ont
slagen van rechtsvervolging, met gedeeltelijke
vrijspraak.
C. G. en G. B., beiden te Texel, jagen
zonder vergunning binnen den kring eener
geregistreerde en afgepaalde eendenkooi, de
eerste twee geldboeten van f4, subs. 3 dagen
hecht, voor elke boete, de tweede twee geld
boeten van fT57 subs. 2 dagen hecht.vööf
elke boete.
J. W., te Helder, jagen zonder acte en
vergunning, twee geldboeten van f 2, subs.
2 dagen hecht, voor elke boete, met ver
beurdverklaring en ’ast tot uitlevering van
het geweer of betaling der geschatte waarde
ad f 2, subs. 2 dagen hecht.
J. B. B., te Wieringen, op den openbaren
weg een paard laten staan, zonder de noudige
voorzorgsmaatregelen tegen het aanrichten
van schade te hebben genomen, f 1 boete of
2 dagen hecht.
F. Sz. K., te Wieringen, dezelfde over
treding, vrijgesproken.
C. B. en J. G., beiden te Helder, rijden
zonder lantaarn, ieder f 0.50 boete of 1 dag
hecht.
Texelse Courant 10-8-1964.
Nummer 140, september 2021
26
Historische Vereniging Texel
Ook kwam het voor dat de op heterdaad betrapte zich
heftig verzette hetgeen kon leiden tot een handgemeen
of erger. Hieronder een kleine bloemlezing van de hand
van J.S.M Dijt uit 1964, waarschijnlijk als bijvangst bij
zijn stamboomonderzoek.
Zoals gezegd kan ontheffing worden verleend door
de provincie en zéker niet door de kooiker. De Dames
Dijt, geheel onbekend met de juridische finesses van het
kooirecht, deden dit wèl. Nadat zij hun huisarts, stroper
en jager, dokter Seegers de wacht hadden aangezegd
als hij niet zou stoppen met jagen, heeft hij hen zijn kant
van de jacht uitgelegd. Dit resulteerde in een schriftelijke
toestemming van de Dames om, mits weidelijk, in de
kooi te jagen op de schadelijke eksters en kraaien.1
Een geheel andere vorm van stroperij wordt gebezigd
door de reiger. Die laat zich een jong eendje goed
smaken Dit soort rovers is voor justitie onvatbaar. Maar
niet voor de kooiker. Hoewel hij aldus zijn kooikersakte
en daarmee zijn broodwinning riskeerde was van met
name Dirk Korver bekend dat hij zo'n stroper op een
portie lood trakteerde.
Recentere gevallen en anekdotes kunnen om
begrijpelijke redenen, maar zeer tot mijn spijt hier niet
worden verhaald. Wel mag vermeld worden dat sinds de
jaren zestig de sfeer wat rustiger is geworden. Wellicht
door tijdgeest en de afname van de vangst voor de bout.
Stropen en schieten
Binnen de afpalingskring van een eendenkooi
is het gebruik van het geweer verboden. Besluit
Natuurbescherming artikel 3.16.1.c. Dit verbod geldt
óók de kooiker! Slechts ter beperking van de wildschade
wordt mondjesmaat ontheffing verleend. Die ontheffing
wordt verleend door de Provincie, niet door de kooiker.
En verder is het natuurlijk verboden te stropen, zoals het
wederrechtelijk jagen en vissen in de volksmond heet.
Tegen het schietverbod in het kooirecht werd nogal
eens gezondigd: De zaken werden (en worden) serieus
opgenomen hetgeen resulteerde in pittige straffen,
Kanton Helder. Zitting van 25 Maart 1891.
Uitspraken:
P. S., te Texel, belemmering van het verkeer
op een openbaren zandweg, vrijgesproken.
F. S. G. H., te Helder, openhouden herberg na het
bepaalde uur, f 3 boete, subs. 1 dag hechtenis.
J. B. en II. B., te Helder, loopen langs een
spoorweg zonder recht op toestemming de eerste
f 0.50 boete, subs. I dag hechtenis; de tweede van
rechtsvervolging ontslagen.
K. F., te Texel, jagen binnen den kring eener
geregistreerde en algepaalde eendenkooi op ver
boden wijze f 3 boete, subs. 2 dagen hechtenis.
E. de B. en J. W. K., te Helder, burengerucht,
ieder t 1 boete, subs. 2 dagen hechtenis.
J. K., te Texel, burengerucht f 1 boete subs. 2
dagen hechtenis.
Heldersche en Nieuwedieper Courant 1-4-1891.
Heldersche en Nieuwedieper Courant 15-11-1893.
