w -
Of-. -
lllggglg
■iO
Oosterend, ouder dan gedacht Wouter Kuip en Michiel Bartels
'l-i 4
MP
ng
Nummer 140, september 2021
8
Historische Vereniging Texel
De Wierstraat in Oosterend na de brand op 2 maart 2018.
Foto Guus Lange.
De verwachtingen
Over de vroegste geschiedenis
van Oosterend is relatief weinig
bekend. De ontstaansgeschiedenis
van het dorp is in nevelen gehuld.
De tufstenen Maartenskerk ten
noordwesten van de opgraving,
dateert in ieder geval uit de 10e of
11e eeuw. Archeologen nemen aan
dat het middeleeuwse Oosterend
bestond uit meerdere buurten,
ontstaan op natuurlijke hoogten
in het landschap. Deze werden
vervolgens opgehoogd en uitgebreid
en groeiden samen tot de huidige
dorpskern.
Op Texel worden rond de
keileembult van de Hoge Berg
de vroegste bewoningsresten
aangetroffen. Op de dekzandrug
die vanaf de Hoge Berg met een
grote boog onder Den Burg via De
Waal en Oosterend tot Oost loopt,
werden bewoningssporen uit de
bronstijd gevonden. Het lemige
zand was geschikt voor akkerbouw
en zorgde voor goede ontwatering.
Grasland voor beweiding met vee
en hooiwinning was voldoende
aanwezig. De zee zette zo nu
en dan op de lagere gronden
wat klei af en zo bleef de bodem vruchtbaar. Dijken
waren nog onbekend. Maar uit recent archeologisch
onderzoek bleek dat de invloed van de zee in de vroege
Middeleeuwen onder andere in de omgeving van
Oosterend toenam. De lage delen van de zandgronden
veranderden in kwelders. in de loop van de
Middeleeuwen werden deze gebieden door de stijgende
zeespiegel steeds natter en de zandrug tussen De Waal
en Oosterend werd op sommige plekken doorsneden
door geulen. Om droge voeten te houden, hoogden
bewoners hun woonplekken op tot kleine terpjes.
Oosterend en Oost ontstonden beide op de keileemrug
van het oude Texel. Beide lagen circa 1,5 tot 2 meter
boven zeeniveau.
Koetebuurt hoek Wierstraat in 1962,
foto H.M. van den Berg, RCE.
In de nacht van 1 op 2 maart 2018 woedde in Oosterend een grote, uitslaande brand waardoor vier woningen onherstelbaar
beschadigd werden en gesloopt moesten worden. De brandweer kon met veel kunst- en vliegwerk een vijfde huis behouden.
Voor de bewoners van de vier woningen was dat een horrorscenario, waarvan de nasleep, ondanks medewerking van velen,
heel lang duurde. Voorafgaand aan de herbouw werd in 2019 door Archeologie West-Friesland archeologisch bodemonderzoek
verricht, voor de eerste keer in de bebouwde kom van Oosterend. De resultaten daarvan worden samengevat in dit artikel.
[I ‘1 I
■4
C'tr
