Touw en anker ‘lenen’ om snel uit te kunnen varen
Maarten 't Hart
Nummer 139, juni 2021
22
Historische Vereniging Texel
Op huijden den 26 maert 1662 compareerde Jan Cornelisz,
buerman in de Kooch, out ontrent XXXIII (33) jaer ten
versoecke van Hertien Cornelisz Afslager en als reeder van
het viskersgaljoot daer stuerman op is geweest Aerien Pieterz
Vries, verclaert dat hij attestant in den verleden somer met
winkelen” bij andere schuiten. Op het schip van Afslager
vonden ze een goed stuk kabeltouw, dat ze meenamen.
Bij gebruik op zee bleef er weinig van over. In de schuit
van Pieter Jan Wilkes, genaamd Jonge Pieter, vonden
ze een geschikt anker dat eveneens werd 'geleend'
en op zee is verspeeld. Als getuigen bij beide aktes
ondertekenen de medewerker van notaris Hendrick
Abbenes, Jan Janz Duincker en de gedupeerde eigenaren
van de schepen, Hertien Cornelisz Afslager en Pieter
Janz Wilkes.
Nu volgen in 17e eeuwse taal de belangrijkste
fragmenten uit beide akten gedeelte tekst weggelaten)
Op 26 maart 1662 kwamen enkele scheepseigenaren
bij notaris Abbenes van Den Hoorn met een getuige
om een verklaring af te leggen over enkele diefstallen
op hun schepen. Dit waren de visafslager van Den
Hoorn, Hertien Cornelisz Afslager en Pieter Janz Wilkes
van Den Burg. De één miste een lang stuk kabeltouw
van zijn viskersgaljoot en de ander een anker van zijn
schip. Ze zijn er achter gekomen hoe de vork in de
steel zat en hebben Jan Cornelisz van De Koog, oud
circa 30 of 33 jaar, meegenomen naar de notaris om één
en ander zwart op wit vast te leggen. Waarschijnlijk
was het hun bedoeling om daarmee voor het gerecht
schadevergoeding te kunnen verkrijgen. Jan Cornelisz
verklaarde dat hij in de zomer van 1661 op een
haringschip ter haringvangst is uitgevaren met stuurman
Aerien Pieterz Vries. Toen ze wilden uitvaren bemerkten
ze dat er weinig kabeltouw aan boord was en ook dat
er een anker tekort was. Goede raad was duur. Op
bevel van de stuurman zijn ze toen “proletarisch gaan
Haring en haringvissers, ets van Albert Flamen, 1664, Rijksmuseum RP-P-1888-A-12517.
Al vele jaren heb ik voor de bibliotheek van de Historische Vereniging Texel aanwezige kopieën van akten uit het Oud
Rechterlijk Archief en het Oud Notarieel Archief van Texel, getranscribeerd. Soms komt er iets uitzonderlijks voorbij dat ik niet
eerder of later meer heb aangetroffen. Dat is met het onderstaande het geval: leentjebuur spelen bij collega-vissers. Het is niet
fraai, maar mogelijk veroorzaakt door de haast vanwege goede zeilomstandigheden.
IV J
