Nummer 137, december 2020
Historische Vereniging Texel
31
materiaal
kalkzandsteen
gevelklinkers
cement
wapeningsijzer
dakpannen
hout
verf
behang
sanitair
hoekfontein
closet compleet
waschtafels
1
2
5
2
1
woonhuis
42.000 stuks
16.000 stuks
30.833 stuks
3.910 kg
2.640 stuks
5,5 m3
142 kg
72 rol
magazijn
21.000
10.000
21.529
4.070 kg
2.760 stuks
2,5 m3
42 kg
Een fragment uit de opsomming van materialen voor de
bouw van woning en magazijn van de familie Swarthof,
Weverstraat 23, in Den Burg uit 1952. De bouw daarvan
was mogelijk doordat mevrouw Swarthof-Voorvelt de
herbouwplicht van de werkplaats, woningen en winkel in
De Waal overnam van M.J. Roeper (RAA, archief gemeente
Texel, bestand 1345).
Het gebrek aan materialen leidde enerzijds tot
'zuinige' bouw, anderzijds tot innovatie en creatieve
oplossingen. Zo besloot het College van Algemene
Commissarissen voor de Wederopbouw in verband
met het gebrek aan hout de toewijzing voor hout voor
woningbouw te halveren. In plaats van de gebruikelijke
10 tot 12 m3 hout voor een nieuwbouwwoning werd
vanaf 1947 maximaal 5 tot 6 m3 beschikbaar gesteld.
Architecten en aannemers vonden oplossingen door
de toepassing van onder andere stalen raamkozijnen,
betonvloeren en asbesthoudend plaatmateriaal. Houten
raamkozijnen werden lichter gedimensioneerd en
houten zoldervloeren geheel of gedeeltelijk achterwege
gelaten.
Op de tweede dag van de Russenoorlog werd de Hervormde
kerk in De Waal door Duitse artillerie in puin geschoten.
Het architectenechtpaar Pot-Keegstra uit Amsterdam
ontwierp een nieuwe kerk met toren. Aannemer Jac.
Drijver uit Oosterend bouwde; elektra, lood- en zinkwerk
werden uitgevoerd door J. Agter. D.J. Roeper en C. Timmer
schilderden en de Waalder smid IJska nam het smeedijzer
voor zijn rekening. De kerk kwam in 1952 gereed. De toren
volgde in 1961.
Boven: een gedeelte van de voorgevel van Swarthoff's ijssalon
in de Weverstraat. Links de schoenenwinkel van Hoogerheide.
Onder: de ijssalon met ijsmachines in 1948. Foto's coll. C.
Swarthoff.
Tijden van grote verwachtingen en grote
veranderingen
Behalve het oplossen van de naoorlogse woningnood
en de hoopvolle, maar traag op gang komende Tweede
Wederopbouw waren er enkele kwesties die betrekking
hadden op een andere vorm van wederopbouw: de
bouw van een nieuwe samenleving. Daarbij werden
niet alle verwachtingen waargemaakt. Zo was de
teleurstelling over het naoorlogse Indonesië-beleid van
de Nederlandse regering bij sommigen, zeer groot. Het
Nederlandse Indonesiëbeleid ging immers in tegen
het principe van zelfbeschikkingsrecht voor elk volk.
En was dat zelfbeschikkingsrecht niet het leidende
principe geweest bij de strijd tegen de Duitse bezetter?
Daarnaast werd onder invloed van de V.S. in de Koude
Oorlog de angst voor Duitsland vervangen door de
angst voor Rusland. Met deze vraagstukken werden
de eerste tien jaren na de oorlog tijden van grote
verwachtingen en grote veranderingen, ook op Texel.