Nummer 137, december 2020 26 Historische Vereniging Texel Niet alleen in brieven en uit herinneringen klinken die hoop en verwachting. Tijdens de oorlog werden concrete plannen gemaakt voor het nieuwe Nederland na de bevrijding. Daarop werd geanticipeerd in ondergronds gedrukte kranten en gestencilde pamfletten die ook op Texel verspreid werden, zoals Het Parool en De Onderduiker. In die laatste stond in het maartnummer van 1945, het Paasnummer, een artikel Na de periode van afbreken komt weer de tijd van saamhorigheid met respect voor politieke voorkeur een grote rol speelt. De samenstelling van de taxatiecommissies en hun werkterrein: Den Burg 1: Warmoesstraat, Parkstraat, Schilderend, Slingerweg, Michiel de Ruyterstraat (Julianastraat), Emmalaan en Suikerweg (Beatrixlaan) de heren Van der Pijl en Jn. Koorn voor de huizen, de heren Zijlstra, Verberne en Dros voor het meubilair. Den Burg 2: Weverstraat, Nieuwstraat, Kantoorstraat, Zwaanstraat, Gravenstraat, Molenstraat, Hollewalsweg, Koogerstraat, Witte Kruisweg en Schoonoordweg: de heren Boeschoten en J. Smit Czn voor de huizen en C. Groenhof, Lemstra en J. Stam voor het meubilair. Den Burg 3: Willem de Zwijgerlaan (=Wilhelminalaan), Waalderstraat, Binnenburg, Hoogerstraat, Weststraat, Gasthuisstraat, Groeneplaats en Steenenplaats: de heren P. van 't Hoog en M. Bakker voor woningen en voor meubilair de heren Koningsveld, Standaart en Mej. Witte. De Waal: Daalder en Schoenmaker voor de woningen en Eelman, Dekker en (onleesbaar) voor het meubilair. Oudeschild: Jac. de Graaf, Albert Blom en Gebroeders Zegel.9 Hoop op betere tijden Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in heel Nederland, ook op Texel, gedroomd, gedacht en in besloten kring gediscussieerd over betere tijden. Die zouden komen, na de bevrijding. Alles zou beter worden: de economische situatie zou normaliseren. De winkels zouden niet meer leeg zijn, levensmiddelen en alle andere artikelen zouden weer verkrijgbaar zijn. Mensen, fietsen en auto's, landbouwproducten en vee zouden niet meer gevorderd worden. Er zou weer gebouwd worden. De gedachte aan het vrije woord was een groot goed, evenals de hoop dat het fascisme zou verdwijnen en daarmee de Jodenhaat en de overige uitsluitingsmechanismen. En vooral zag men uit naar saamhorigheid, de materiële wederopbouw en de opbouw van een beter Nederland. In besmuikte termen is dat ook terug te vinden in brieven. Op 4 mei 1942 arresteerden de Duitse bezetters 460 keurige heren, ze waren hoogleraar, politicus, schrijver, musicus, advocaat of burgemeester. Het was een doorsnede van de Nederlandse elite. En ze hadden geen flauw idee waarom ze gearresteerd werden. Ze werden gegijzeld in het voormalige Kleinseminarie in St. Michelsgestel. Zolang de Nederlandse bevolking zich netjes zou gedragen, zou hen geen haar gekrenkt worden. Als dat niet het geval zou zijn, zouden één of meer van hen zonder pardon meteen geëxecuteerd worden. Daar, in St. Michelsgestel, begon in 1942 de grote politieke dialoog. Die begon met een toenadering tussen verschillende richtingen, die in het verzuilde Nederland van vóór de Tweede Wereldoorlog ondenkbaar was. Dat gezelschap en vooral hun gespreksgroep Heeren Zeventien begon al snel te denken hoe ze Nederland na de oorlog vorm zouden geven en komen en communicatie met Bureau Wederopbouw in Den Helder was onmogelijk. Texel was afgesneden van de buitenwereld. Om snel zoveel mogelijk beschadigde panden weer bewoonbaar te maken, voerde Tiessen de regie. Hij vroeg de aanwezigen om niet op eigen houtje panden op te knappen, eerst ruggenspraak te houden met het technisch bureau van de gemeente, geen beschadigde en/of voor sloop bestemde materialen te gebruiken zonder instemming van de eigenaar en pas na vooroverleg met de gemeente. Ten slotte noemde hij als grondslag van de taxatie de waarde op 9 mei 1940. Tijdens die vergadering werden vijf taxatiecommissies ingesteld, drie voor Den Burg, één voor Oudeschild en één voor De Waal. Zolang de oorlogshandelingen nog voortduurden, was taxatie en provisorisch herstel in de andere dorpen en in het buitengebied niet aan de orde. Vervolgens werd ingegaan op de werkwijze: schatting per onderdeel in eenheden tegen door Veldstra genoemde eenheidsprijzen voor de meest gebruikelijke materialen: gewone glasruiten, glas in lood, metselwerk halfsteens, dakpannen en dakhout, de niet genoemde materialen naar inzicht en kennis van de taxateurs en het geheel te verhogen met 25 voor sociale lasten. Voor verloren gegane levensmiddelen en sieraden konden de taxateurs de hulp van deskundigen inroepen. Voor meubilair dient de informatie van de eigenaar als uitgangspunt. De gemeente zou zorgen voor uitwerking van de taxaties in een schaderapport in duplo: één exemplaar voor de gemeente en één exemplaar voor de eigenaar als basis voor het Enquêtebureau van de Wederopbouw.8 Piet Verstegen uit Den Burg was ondergedoken om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen. Eind 1943 werd hij gesnapt. Op 3 september 1944 schreef hij vanuit vanuit Berkenbruck am Spree “Ik hoop dat ik ook weer spoedig thuis mag zijn. Voorlopig heb ik meer dan genoeg mensenkennis opgedaan. Na deze tijd komt een andere tijd. Er is nog heel wat goed te maken.”10 opbouwen, waarin ieders godsdienstige en

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 2020 | | pagina 28