nw;
Nummer 137, december 2020
Historische Vereniging Texel
17
In de 17e eeuw werden de eilanden Texel en Eierland
door de aanleg van de Zanddijk tot één geheel gesmeed,
en de eilanden 't Oghe en Huisduinen werden op de
zelfde manier verbonden met het Hollandse vasteland.
Texel is dus gegroeid door menselijk ingrijpen, eerst door
bedijking van kweldergebieden, daarna door de aanhech
ting van Eierland en inpoldering van nieuwe kwelderge-
bieden.
bijna 8 meter in de 20e eeuw (Van Lare, 1980). Begin 20e
eeuw hadden de eilanden Texel en Vlieland grofweg hun
huidige grootte. Ik ga hier verder niet in op het effect van
de Zuiderzeewerken en andere grote ingrepen door de
mens, in de periode daarna.
De klimaatverandering is beter te zien aan het ontstaan
van vloedhaken ten zuiden van Den Hoorn. Een vloed-
haak is een duinenrij, aan drie kanten omgeven door zee,
ontstaan door aanvoer van zand door stroming en getij. In
de Middeleeuwen werd een vloedhaak hoorn of horn ge
noemd. Het dorp Den Hoorn dankt er zijn naam aan. Eind
twaalfde eeuw brak het Marsdiep door. Niet lang daarna
klotste het zeewater tegen de keileembult van het huidige
dorp Den Hoorn en ontstond een steilrand, het klif. In 1290
Het effect van de lage zeespiegel in de Kleine Ijstijd (tot
ongeveer het jaar 1800) en de stijgende zeespiegel in de
warmere periode daarna is niet te zien aan de toegenomen
frequentie van dijkdoorbraken, omdat de dijken steeds ho
ger werden gemaakt. Evengoed braken die hogere dijken
nog wel af en toe door, in 1775 bij de Douk, in 1825 de dijk
van de polder De Grie, in 1953 bij Polder de Eendracht en
bijna in 1976 achter Oost. Dat is dan weer wel een teken dat
de zeespiegel steeg. Na de doorbraak op 3 februari 1825,
de meest rampzalige in de Texelse geschiedenis, stond een
groot deel van Texel onder water, zoals geïllustreerd wordt
met stukjes uit de Arnhemsche en de 's-Gravenhaagsche
Courant. De hele Hemmer stond onder water, tot aan de
duinrand en De Koog. Het betekende ook het einde van de
Hemmerkooi, de eendenkooi in de Hemmer.
’s Gravenhage den iö Februari). Allerontzet*
tendsc zijn de berigten welke van alle kanten inko
menomtrent de onhei’en, door den laatste!) storm
en watervloed veroorzaakt.
Den 5 dezer, was een groot gedeelte van het
eiland Texel sis in eene zee herschapenen was
men bezig met de landlieden, die zich in den groot-
sten nood bevondenmet de reddingsboot in veilig
heid te brengen. Aldaar is veel vee omgekomen
in een’ enkelen still zijn, onder anderen, 150 scha
pen verdronken. Het eiland Terschelling is in den
's Gravenhaagsche Courant, 11 februari 1825.
Aan Texel schrijft men, van den 7. dezer, dat door een inbraak in
den dijk, aan den polder bij den Hoorn, eene groole overstrooming
van daar tot aan de schans heeft plaats gehad. Alle de lage landen
aldaar staan onder water; de gemeenschap Insschen den lloorn en den
Burgwordt met sloepen onderhouden. De dijken langs het geheele
eiland hebben veel geledenhetwelk eene allcrimporlanste schade ver
oorzaakt.
Arnhemsche Courant, 12 februari 1825.
R
M
>r I
M 4
K'' -
t TT as
k.
7
x-
A.f
-n. 5
'h’.idt
Fe.,1-
Bult
te. V"rA"
JftSfeC’ ffadt
ddenl.rk.- 3
MFI K V
T *£’af7™
Jfrt N ,'1
iUlcU
Dai Brack
lUium'J
Dollar,!
‘i.
m *s
a WAelflwtr
o m O 1
jMriuLrf w*