De herontdekking van de Zwartmoeskervel (Smyrnium olusatrum)
Kees Jaap Harting
Zwartmoeskervel, foto Hanneke Roeper.
Nummer 134, maart 2020
Historische Vereniging Texel
2
Het voorkomen van Zwartmoeskervel op Texel is in het
verleden een paar maal beschreven:
In zijn Catalogus plantarum indigenarum Hollandiae (1683)
vermeldt de Amsterdamse botanicus Johannes (Jan)
Commelin dat Zwartmoeskervel op Texel voorkomt.
De Geïllustreerde flora van Nederland van Heimans,
Heinsius en Thijsse (1909) vermeldt de plant ook: Op
Texel moet, volgens een oude opgaaf (1781) van De Gorter,
veel voorkomen de Zwartmoeskervel, S. Olusatrum. Later is
zij nooit meer gevonden; daar ze zelden bloeit, is het echter
mogelijk, dat zij over 't hoofd is gezien. De onderste bladeren
zijn drievoudig drietallig, de bovenste gewoon drietallig, als
klaverblad.
Zwartmoeskervel is een plant uit de schermbloemfami-
lie (zie hieronder het stukje uit Heukels). De twee- of
driejarige plant kan ruim anderhalve meter hoog wor
den. Vermoed wordt dat de Romeinen verantwoordelijk
zijn voor de verspreiding in Europa. Alle delen van
de plant, bladeren, stengels en wortels, zijn eetbaar en
geschikt voor de bereiding van soep of stamppot. De
smaak lijkt wat op selderij. Zelf vind ik het wat fleeuw,
maar probeer het eens. Recepten met Zwartmoeskervel
van Annette van Ruitenburg vindt u onder andere in
haar boek “Liever Lokaal” en “Eiland in de nevel" van
Lodewijk Dros.
Heukels’ De Flora van Nederland (1909 deel 2) geeft vrij
wel dezelfde tekst, maar geeft als Nederlandse naam
Groote Myrrhekervel, van smurna: myrrhe, omdat de
vruchtjes naar deze gomhars rieken.
De Latijnse naam is Smyrnium olusatrum. Smyrnium
is een synoniem voor myrrhus of mirre. De vruchtjes
ruiken naar deze gomhars. Olusatrum komt van olus
(groente) en atrum (zwart). De toevoeging zwart wordt
toegeschreven aan de donkerbruine, bijna zwarte
zaadjes. Soms ook aan de donkere verkleuring die kan
optreden bij het koken. Bij mijn kooktest was dat nau
welijks het geval.
Als onderzoeker van de Texelse eendenkooien en zeker als rondleider in de eendenkooi van Spang, word je figuurlijk en zeker
letterlijk geconfronteerd met de plant Zwartmoeskervel. Een 'zeldzame' plant, bekend in het mediterrane gebied maar niet in
Noord-West Europa. Behalve dan op Texel, in het bijzonder in de Spanger kooi. Algemeen bekend is inmiddels dat de lang
vergeten plant daar in 1944 is herontdekt. Maar door wie was niet iedereen duidelijk zodat zelfs een dochter van Jac.P. Thijsse
met de eer dreigde te gaan strijken, terwijl Thijsse toch geen dochters had. Ik ging op zoek.
G t Y
