"'y|*rvo
l
?x t
- IgMt --
1
J
,fc fey 4
1 J
C L -
I
.v 4
Nummer 133, december 2019
Historische Vereniging Texel
17
twintig dagen aflaat
Wanneer men de mis zegt of hoort aan het altaar
Sixtus
Door op doordeweekse dagen driemaal het onzevader en het
weesgegroet te lezen met gebogen knieën voor het altaar
Dedicatio altaris sancti Sixti dominica post festum Margarete
virginis
xl dies indulgenciarum
Diebus celebribus x Pater noster et Ave Maria
De bonis suis aliquid dans altari
In testamento suo aliquid relinquens altari
Procurans ut dicto altari donetur ac legatur
‘Wijding van het altaar van de heilige Sixtus op de zondag na het
feest van de maagd Margaretha
De tweede aflaatakte
De tweede aflaatakte is door een volgende wijbisschop,
de benedictijn Godfried Yerwerd,49 uitgevaardigd op 2
juli 1477. Op die dag was in de kerk te Den Burg weer
een nieuw altaar gewijd, dit keer als onderdeel van een
nieuw koor, waarvan de bouw in 1470 begonnen was en
pas in 1481 helemaal voltooid zou zijn.50 Het altaar dien
de om het H. Sacrament op te bewaren, en het wijdings-
feest ervan moest, toepasselijk genoeg, gevierd worden
op de zondag na Sacramentsdag (de tweede zondag na
Pinksteren).51 Voor wat betreft de door Godfried aan dit
altaar verbonden aflaten laat ik opnieuw de tekst van
het document zelf volgen. Van de tekst tussen vierkante
haakjes ben ik wegens beschadiging van het document
niet zeker.
xx dies indulgenciarum
Diebus celebribus legens v Pater noster ante altare
Ferialibus diebus v Pater noster coram imagine sancti Sixti geni-
bus flexis
xx dies indulgenciarum
Dicens missam in altari sancti Sixti vel audiens
Ferialibus diebus ter legendo Pater noster et [Av]e Maria genibus
flexis ante altare
van de heilige
25-11-19 19:26
twintig dagen aflaat
Wanneer men op feestdagen vijf onzevaders leest voor het altaar
Op doordeweekse dagen vijf onzevaders met gebogen knieën
voor de afbeelding van de heilige Sixtus'
Er is één manier om twintig dagen aflaat te verdienen
die niet in de samenvatting genoemd wordt: door op
de feestdag van de altaarwijding (de zondag na 13 juli)
of op die van een van de patronen van het altaar de mis
en de eerste en de tweede vespers bij te wonen. Wat de
patroonsfeesten betreft, die vielen op 17 en 21 januari
(respectievelijk Antonius abt en Agnes), 22 juni (de tien
duizend martelaren), 6 augustus (Sixtus), 25 november
(Catharina van Alexandrië) en 6 december (Nicolaas).47
De vespers zijn het kerkelijke avondgebed, waarmee
in de laatmiddeleeuwse liturgie zon- en feestdagen
begonnen-op de vooravond dus.48 Zondagen en de meer
belangrijke feesten werden bovendien nog afgesloten
met de tweede vespers op de avond van de dag zelf.
veertig dagen aflaat
Op feestdagen tien onzevaders en weesgegroetjes
Wanneer men iets van zijn goederen geeft aan het altaar
Wanneer men in zijn testament iets nalaat aan het altaar
Wanneer men iets aan het genoemde altaar doet geven of nalaten
HVT 133 binnenwerk druk.indd 17
47Kruitwagen 1942, 173-174.
48Het gegeven dat zon- en feestdagen liturgisch gezien in de
avond begonnen (iets wat nog altijd geldt voor zondagen en
hoogfeesten), heeft een basis in de Bijbelse dagindeling van zons
ondergang tot zonsondergang. Vergelijk bijvoorbeeld Genesis 1, 5
J*
s.
C ..Hfc S i
rw(>
1
c
ïl
A- Wr-
Ai. A" V*
'C i-X-
«v.
-r
Tm) ’*1
•rA'C
V
.A "Sv-Uii’' jl.
ptv.M., 'Ce
-«,«hr A
I»*? lyjtmwf' >4
-.•nVrof
t-I7 b -K Atv';' jj
akïMUt' 't’- "S"
r?£U-t t
r, iI <wl i
A .r -
z?*'
