A
SSRJSI
“Yes, I reckon the two incised pots are Ottoman”
Opmerkelijke 18de eeuwse souvenirs in het 'Kollegat' van Oudeschild
Wytze Stellingwerf en Michiel Bartels
I L
Jö -
ifll
-
Een selectie van het vondstmateriaal uit de periode 1675-1750.
Nummer 132, september 2019
4
Historische Vereniging Texel
Een selectie van het glaswerk, betreffende bolle flessen en
vierkante kelderflessen uit de periode 1675-1750.
Het Buurtje in Oudeschild speelde in de 17de en 18de eeuw
een belangrijke rol in de drinkwatervoorziening van het
scheepsverkeer over de Rede van Texel. Bij het huis Bra-
kestein aan de voet van de Hoge Berg lag in die periode de
Wezenput waaruit per dag duizenden liters lang houdbaar
ijzerrijk water werden gepompt. Aan het eind van de 18de
Kalebasvormige fles van een beigekleurig baksel versierd met
geometrische patronen in de sgraffito-techniek, afkomstig uit het
voormalig Ottomaanse Rijk, vermoedelijk Egypte,
ca. 1700. Hoogte 32,2 cm; diameter 15,4 cm.
Afval van kroegen en hoerenhuizen
In 2006 en 2008 werd een opgraving op het erf van het
Buurtje 6 in Oudeschild uitgevoerd. Deze straat stond vroeger
bekend als het Jeneverbuurtje en het Kollegat, namen die lokaal
duiden op de aanwezigheid van drinkgelegenheden en dames
van lichte zeden. Het talrijke vondstmateriaal van de opgra
ving met veel gebruiksaardewerk en honderden bolle flessen en
kelderflessen uit de periode 1675-1750, maakt aannemelijk dat
hier inderdaad kroegen hebben gestaan.
Ottomaans aardewerk, een unieke verschijning
Naast de goed te duiden wijn- en jeneverflessen en de
gebruikskeramiek van Duits steengoed, Fries- en Brabants
roodbakkend aardewerk, Delftse faience, Friese majolica
en Chinees porselein, bevonden zich twee zeer afwijkende
vormen van een beige tot grijs baksel tussen het vondstma-
teriaal. Aanvankelijk werd vermoed dat de opgravers wat
zogenaamd 'tuincentrumaardewerk' bij de vondsten had
den gestopt. Dat bleek echter niet zo te zijn. Het gaat hier
om een vrijwel intacte kalebasvormige fles en een fragment
van een waterfilter versierd met geometrische zigzagpatro-
nen en florale motieven in sgraffito-techniek.
Tine Willems, Jan Jaap Waverijn, Gelein Jansen en Aaf Brans aan
het graven in de tuin van het Buurtje 6 in 2008 (foto: HVT).
eeuw werd een tweede put ernaast gegraven. In 1618 werd
de Skilsloot aangelegd, waarlangs het Skillepaadje loopt.
Via de sloot werd met pramen het water uit de Wezenput
naar de dijk bij Oudeschild getransporteerd. Daar werden
de watervaten met een windas over de dijk gezet. Als ge
volg van de grote bedrijvigheid op deze plek vestigden zich
er in de 17de en 18de eeuw meerdere herbergen en bordelen.
Zodoende ontstonden namen als het Jeneverbuurtje en
het "Kollegat" (gat doorgang, kol prostituee). In 1795
werd de Skilsloot verlengd tot de haven van Oudeschild,
zodat de vaten niet meer over de dijk hoefden te worden
getrokken. Het Jeneverbuurtje verloor daarmee haar functie
als uitgaansgebied en "rosse buurt" voor zeelieden.1 Het
grote aantal opgegraven voorwerpen is mogelijk afkomstig
uit een gedempte zwaaiplaats die deel uitmaakte van de
Skilsloot.
V- ‘- V.
f SS* .-4
