1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
1 voedsel, kleding en brandstof toe. Na enige tijd was er
2 niets meer te krijgen in de winkels. En dus leerden we
3 een vorm van stelen, die we sabotage noemden. Dat be-
4 stond onder andere in het beklimmen van de bak van een
5 Duitse vrachtwagen en het op straat gooien van alle goe-
6 deren. Op een veilige afstand achter de auto kwam een
7 kameraad die de spullen verzamelde, het verdeelde met
8 degene die op de wagen was gekropen en daarna gingen
9 ze er mee naar huis. We wisten dat veel van die vrachtau-
10 to's stenen vervoerden voor de bouw van de "Atlantische
11 Muur", de versterkingen die ze aan het bouwen waren
12 langs de Noordzeekust. En dus was sabotage voor ons
13 een kleine bijdrage aan de oorlogvoering. Elke steen die
14 van de wagen was afgegooid was er een minder in de
15 "Atlantische Muur". Elk stukje dat minder in de verdedi-
16 gingswerken werd gestopt zou het voor de bevrijders
17 makkelijker maken om erdoor te komen. Dat was ten-
18 minste onze hoop die ons aanspoorde om er mee door te
19 gaan. Thijs, Jaap en Dirk waren bevlogen saboteurs. Ik
20 veronderstel dat ze een beetje te veel vertrouwen hadden
21 in zichzelf en bij een bepaalde gelegenheid wel erg non-
22 chalant waren.
23 Toen een met stenen gevulde vrachtwagen bij ons huis
24 langs reed sprongen er een paar op en gingen ze aan het
25 werk. De derde was aangewezen als verzamelaar.
26 Misschien maakten ze een beetje te veel lawaai of bleven
27 er iets te lang op, maar de chauffeur stopte en zag de jon-
28 gens met stenen in hun hand. Hij ging achter de jongens
29 aan, maar ze hadden een voorsprong en hun jonge benen
30 waren in staat om voldoende afstand te krijgen tussen
31 hen en de chauffeur en verdwenen in een droge sloot. Ze
32 volgden die tot achter de boerderij waar vader bezig was
33 om aardappels te sorteren om ze te gaan planten. Zonder
34 te haperen kropen de jongens op hun knieën en waren
35 daarna bezig om ook aardappels te sorteren. Buiten
36 adem en fluisterend waren ze in staat om vader te vertel-
37 len wat er was gebeurd voordat de Duitse chauffeur op
38 de boerderij kwam kijken.
39 Vader zei op strenge toon: "Wat wil je?" "Hebt u mis-
40 schien jongens gezien rennend met stenen van mijn wa-
41 gen?" "Nee" zei vader in het Nederlands, "Wij zijn aard-
42 appels aan het sorteren". Hij hield een aardappel
43 omhoog om het te bewijzen. "We hebben geen tijd om
44 naar jouw stenen te kijken". Het Nederlands en het Duits
45 lijken voldoende op elkaar om het te begrijpen. Hij keek
46 nog een keer naar de jongens die ingespannen bezig wa-
47 ren met hun aardappels en ging toen terug naar zijn
48 auto. Ze wisten allemaal dat het op het nippertje was,
49 maar het was niet genoeg om hen te laten stoppen met
50 hun sabotageacties. Iets waar ze zoveel lol aan beleefden
51 en waarmee je bovendien de vijand dwars kon zitten was
52 het waard om het weer te doen. Heel veel mensen op het
53 eiland waren genegen om risico's te nemen in de oorlog.
54 Het was een teken dat ze wel een prijs wilden betalen om
55 op hun grond te mogen blijven wonen. Belangrijker was
56 nog dat het een teken was dat ze zich in feite nooit had-
Corrie van Heerwaarden
den overgegeven. Toen onze MULO-directeur/ leraar
onze klas binnenkwam op een ochtend in september
1944 nam hij ook een dergelijk risico. "Iedereen die zijn
fiets heeft neergezet bij het schoolplein moet nu naar bui
ten gaan en hem gaan verstoppen in de gang achter het
schoolgebouw" riep hij met een gehaaste stem. "De
Duitsers komen alle fietsen in beslag nemen." In die tijd
hadden de geallieerden België en de zuidelijke provin
cies van Nederland bereikt en de Duitsers en N.S.B.'ers
begonnen de eerste tekenen van angst te vertonen. Ze ge
droegen zich minder overheersend en wraakzuchtig en
deden de dingen omdat het moest. Het in beslag nemen
van alle fietsen op het eiland was er een van.
Door ons te waarschuwen voor die actie zette directeur
Steenhuis zijn eigen vrijheid op het spel, zo niet zijn ei
gen leven. Zelfs na vier jaar bezetting was men nooit ze
ker wie aan welke kant stond. Je kon zo door je buren
verraden worden. Tussen de eilanders waren er verra
ders die hun sympathie voor de Duitsers geheimhielden
en die waren veel gevaarlijker dan de openlijke meelo-
Nummer 129, december 2018
Historische Vereniging Texel
3
