31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
£,LOK-*J.ï/£.lp£tï -
Bootje van Visman, pentekening uit 1965 door A. Blok van der Velden.
links De Waal, rechts daarvan aan de horizon Den Burg (foto Pieter de Vries, pentekening in particuliere collectie)
molentjes en 's winters de ijsbaan op het ondergelopen
land. Kort na 1932 verhuurde het Polderbestuur de
Ooster- en Westerkolk met aangrenzende gronden aan
Natuurmonumenten. Op de oeverlanden van de kreken
broeden vanouds kemphanen en watersnippen; daar is
het hooiland in het voorjaar roze/geel gekleurd van de
koekoeksbloemen en ratelaars, met paarse stippen van
harlekijn en breedbladige orchis. Nog steeds verschijnen
daar jaarlijks in het voorjaar enkele tientallen kempha
nen. Een fractie van de aantallen rond 1900. Ze komen
hier nu alleen tijdens de trek. Door de ontwatering is
Waalenburg bij hen als broedterrein al lang uit de gratie.
Het gebied ten oosten van de Nieuwlanderweg wordt
opnieuw ingericht. Drie eeuwen lang was dat agrarisch
gebied, met medegebruik door de natuur. Maar mis
schien was het tot 1932 wel natuur met agrarisch mede
gebruik. Het antwoord op die vraag is afrankelijk van
het perspectief van waaruit je het bekijkt. Dat toenmalige
Waalenburg was representatief voor het hooi- en weilan
dareaal waar Nederland eeuwen lang bekend om stond.
In dit geval met een grote zoutlast (bezien vanuit agra
risch perspectief); vanuit natuuroogpunt met veel zoutin-
vloeden en de bijbehorende vegetaties van brakke oever-
Waalenburg en de natuur
Begin 1909 kocht Natuurmonumenten haar eerste bezit
in Waalenburg, 7 ha grenzend aan het Molenkil en de
Rommelpot. De aankoop was ingegeven door de grote
rijkdom aan broedvogels. In 1932 kreeg
Natuurmonumenten Het Blok in Waalenburg, bijna 40
ha, in eigendom. Dat vormde lang de kern van het NM
bezit in Waalenburg, met de karakteristieke weide-
Kemphanen, vechtplaats 25 april 1911 door Theo van Hoytema
(coll. kunsthandel Hein Klaver)
26
Historische Vereniging Texel
Nummer 129, december 2018
