Een bijl van 5000 jaar oud
Sebastiaan Knippenberg
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
In 2013 deed veehouder Marco Vlaming een bijzondere ontdekking op het land van boerderij De Bol. Hij trof een vuurstenen arte
fact aan die er op het eerste gezicht uit zag als een bijl. Nadere bestudering wees echter uit dat het hierbij niet om een voltooide bijl
ging, maar om een halffabricaat. Het object bleek slechts bekapt. Aan het laatste stadium van de vervaardiging, het mooi egaal slij
pen van de snede en de rest van het oppervlak, was men nooit begonnen.
Het halffabricaat is vermoedelijk niet op de locatie van boerderij De Bol zelf achtergelaten of verloren geraakt, maar langs de voor
malige oever van het afwateringskanaal van Waalenburg door polder Het Noorden. Een jaar voor de vondst heeft het
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier namelijk natuurlijke oevers aangelegd langs dat kanaal. Vrijkomende grond af
komstig van de kanaaloever, vlak achter de buurtschap Oost, werd opgebracht op een perceel van boerderij De Bol, grenzend aan
het Buitenzwin. Bij deze afgravingen zijn ook delen van dieper gelegen Pleistocene afzettingen meegenomen. Vermoedelijk moet
het artefact met deze afzettingen geassocieerd worden.
(foto Archeologie West-Friesland)
Vooralsnog is het voor Texel een unieke vondst, dit soort
fraaie halffabrikaten uit het neolithicum kenden we nog
niet. Het artefact meet 12,5 x 6,2 x 2,2 cm en heeft een ge
wicht van 197,4 gr. Het bezit al de typische bijlvorm met
een dun uitlopende achterkant en een brede en plattere be
oogde snede kant en is aan beide zijden bijna volledig be
kapt in twee stadia: eerst werden relatief grote afslagen
verwijderd om het werktuig globaal te vorm te geven.
Vervolgens werden de snede en zijkanten nader bewerkt
door kleine afslagen.
Er bestaan verschillende typologieën voor vuurstenen bij
len. Gezien de rechte vorm van de snede in bovenaanzicht
wordt dit halffabricaat tot het Viervib type gerekend
(Beuker 2010). Dit soort bijlen wordt in het noorden over het
algemeen geassocieerd met de eerste landbouwers van de
midden-neolithische Trechterbeker- (3400 - 2900 v. Chr.) en
hun opvolgers van de laatneolithische Enkelgrafcultuur
(2900 - 2500 v. Chr.). Over het algemeen zijn de
Trechterbeker bijlen iets platter en de dikte-breedte verhou
ding voor dit halffabricaat past het beste bij dit tijdvak.
12 Historische Vereniging Texel Nummer 127, juni 2018
