«if \Wl-I I hï1 tSkrHf ri u-* Dit wier vormde een stootkussen om de klei van de dijk te beschermen. Als de palen aforaken, dreef bij vloed en storm het wier weg en was de dijk direct in gevaar. Door diverse oorzaken ontstond in de periode 1729-1731 een explosie van paalwormen in Zeeland. Ze dienden zich in 1730 al aan op Texel en bij Den Helder maar de explosie was in West-Friesland in 1731 en 1732 op zijn hevigst. De paalwormen nestelden zich als larven in het hout, vraten zich vol en aten een paal van binnenuit in korte tijd volledig op. Daardoor viel de paal bij het minste of geringste om. De paalworm bleek niet te bestrijden.7 Grenen paal opgegraven nabij Oosterleek in 'West-Friesland. De witte buisjes zijn de kalken huisjes waar de paalworm in woonde. (Foto AWF) De allesvernietigende werking van deze mossel was de oorzaak van een volledig andere aanpak van de dijkwer ken. Hout kon niet zomaar meer gebruikt worden in een dijk als deze direct met zout of zeer brak water in aanra king kwam. De enige oplossing was het maken van een steenglooiing van klipsteen, hunebedstenen en veld- keien. De invloed van deze mossel op de Westfriese Omringdijk en de Waterlandse Zeedijk is nog te zien. Al het houtwerk is verdwenen, keien zijn aan de voet van Een Middelburgs VOC retourschip uit op een Chinese prent van rond 1750. De huid is betimmerd met wormspijkers. Historische voorstelling met de ramp die de paalworm veroor zaakte langs de Nederlandse en Duitse kusten (coll. Hoogheemraadschap) de dijk geplaatst. Het aanleggen van deze kenmerkende steenglooiingen was een dure maar praktische maatregel om de desastreuze paalworm te bestrijden. Het aanleggen van de steenglooiing kon langs het onaf gebroken dijklichaam goed worden uitgevoerd. Bij ha venhoofden, sluizen en spuien was dit anders. Omdat hier direct diep water nodig was om te kunnen aanmeren en de havenbodem op diepte te houden, moest er wel - kwetsbaar - paalwerk worden geslagen. Hiervoor werd naar oplossingen tegen de vraat van de paalworm ge zocht. Het aanbrengen van een roestpantser om de palen bleek een manier om wormen buiten te houden. Deze methode was bekend van de koopvaardijvloot. Historische Vereniging Texel Nummer 119, juni 2016

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 2016 | | pagina 6