Colofon Van de redactie
Bestuur
Redactie
Nabestelling Blad
Uitgave van de Historische Vereniging Texel
Opgericht 17 mei 1985
KvK 40636276
Erkend als Algemeen Nut Beogende Instelling
ISSN 1384-7171
Nummer 119
Juni 2016
Het blad verschijnt 4x per jaar
Lidmaatschap 22,- per jaar
Duolidmaatschap 28,- per jaar
Bankrekening IBAN NL51 RABO 03625161 70
Losse nummers verkrijgbaar bij de Texelse boekhandels a 7,50.
Correspondentieadres:
Groeneplaats 10,1791 CC Den Burg - Texel, tel 0222 321458
historischeverenigingTexel@kpnmail.nl
E. Vermeulen (voorzitter)
Slotskolk 6,1794 BG Oosterend, tel. 0222 318555
A. Oosterbaan (secretaris)
Warmoesstraat 40,1791 CS Den Burg, tel. 0222 310590
H. van Zeijlen (penningmeester/ledenadministratie)
Slingerweg 21,1791 AW Den Burg, tel. 0222 313740
M. Bakker-Zijm (bibliothecaris)
Keesomlaan 20, 1791 DC Den Burg, tel. 0222 312113
W. Eelman,
Akenbuurt 21,1791 PJ Den Burg, tel. 0222 313842
B. Huisman,
Zeebries 24,1791 HL Den Burg, tel 0222 314409
I. Vonk-Uitgeest,
Maaikeduinweg 8,1796 MN De Koog, tel. 0222 314836
S. Dros,
Vroonlant 10,1791 WK Den Burg, tel. 0222 313204
W. Eelman,
Akenbuurt 21,1791 PJ Den Burg, tel. 0222 313842
K.J. Harting
Bernhardlaan 28,1791 XE Den Burg, tel. 0222 315291
B. Huisman
Zeebries 24,1791 HL Den Burg, tel. 0222 314409
G. v.d. Kooi,
Rozendijk 19,1791 PC Den Burg, tel. 0222 313978
I. Vonk-Uitgeest,
Maaikeduinweg 8,1796 MN De Koog, tel. 0222 314836
Corrector:
J. van Beurden
M. Bakker-Zijm,
Keesomlaan 20 Den Burg, tel. 0222 312113
Wanneer wordt de tuin van Brakestein gerestaureerd?
Zullen wij dat nog meemaken? Veel Texelaars vragen
zich dit af. Als voorproefje daarop neemt Jan Holwerda
ons in zijn artikel over Texelse tuinen mee naar de glorie
jaren van de tuinen van Brakestein en Rozenhout en de
beginjaren van het Doolhof; alle drie representatieve tui
nen aan of nabij 't Skillepaadje, de toenmalige Texelse
Pontweg.
Is hergebruik een typisch Texels fenomeen? Wij vinden
dat wel. Michiel Bartels schrijft over hergebruik van
Monnickendammer wormnagelpalen door Sil Boon bij
de steiger van de Vriendschap, de door Sil en Janka op
gerichte bootdienst naar Vlieland. Die palen waren voor
zien van een bescherming tegen paalworm, een met sche
pen meegelift tropische slak, die de dijken in het
Zuiderzeegebied, op Texel en in Zeeland vanaf 1730 be
dreigde. Het verhelpen van de aangerichte schade en op
lossing van dat probleem kostte kapitalen aan geld en
veel hoofdbrekens.
Niet alleen de kustverdediging was en is kapitaalinten
sief, ook in de meekrapteelt ging veel geld om. Kapitalen
werden daarmee verdiend - en soms verloren. Meekrap,
een verfplant met een mythische reputatie, werd in de
19e eeuw op Texel geteeld. In Zeeland is die reputatie
nog springlevend: in 2006 zocht het nieuwe meekrapbe-
drijf Rubia Pigmenta Naturalia contracttelers in Zeeland
en op de Brabantse zeeklei. De familieverhalen over de
meekrapteelt en -verwerking kwamen daar weer tot le
ven en de inschrijving werd 10 x overtekend. Helaas viel
het doek eind vorig jaar voor dat bedrijf. Hoog tijd voor
Wilma Eelman om de Texelse meekrapgeschiedenis uit
de doeken te doen. Meekrap werd op Texel geïntrodu
ceerd door de Sociëteit van Eijerland, met als bezielende
initiator Nicolaas de Cock, naar wie De Cocksdorp ver
noemd werd. In de lente van 2016 werd in het geboorte
dorp van De Cock, het Vlaamse Lochristi, een straat naar
de familie De Cock vernoemd: De Cockshof.
In augustus 1996 werd de opkomstplicht voor dienst
plichtigen opgeschort. Texel kent een geschiedenis van
dienstweigeraars, in- en uitlotingen, vrijgestelden en be
roepsmilitairen. Tot in de 19e eeuw werden wel rempla-
ganten ingehuurd om te ontkomen aan de militaire
dienstplicht. Nico Dros beschrijft hoe zo'n veertig jaar ge
leden Texelse jongens op allerlei wijze probeerden afge
keurd te worden op S5, de score voor de mate van gees
telijke (in)stabiliteit. Vaak lukte dat, soms niet. Sommige
keuringsartsen beseften dat het leger geen belang had bij
ongemotiveerde dienstplichtigen en keurden deze af op
S5. Maar niet iedere onwillige Texelaar trof zo'n inle
vende keuringsarts. En tenslotte: iedere gelijkenis met u
bekende Texelaars berust niet op toeval!
Nummer 119, juni 2016
Historische Vereniging Texel
1
