De dokter die nog nooit iemand uit z'n kont had zien
eten, zag groen en geel. De zaak was beklonken.
Wie zich niet ten volle had kunnen waarmaken op de
keuringsdag, moest zich in de kazerne zien te revanche
ren. Wie, eenmaal onder de wapenen, zo snel mogelijk
weer thuis wilde zijn, moest veelal een beroep doen op
zijn verborgen theatrale kapaciteiten en zich konsekwent
in een zelfde rol vastbijten. Allereerst mocht men tegen
over officieren nooit iets laten blijken van onwilligheid.
Dan zou immers een situatie ontstaan waarin zich een
krachtmeting en prestigestrijd tussen de weerspannige
rekruut en de plaatselijke legerleiding kon ontwikkelen.
Je moest dan sterk in je schoenen staan om niet aan het
kortste eind te trekken. Dit overkwam Jaap V., die in een
tijd moest opkomen waarin de uitgeschoren nek nog net
tot de verplichte uiterlijkheden behoorde. Jaap weigerde
zich te laten coifferen, de zaak escaleerde, er vielen klap
pen. Jaap werd niet alleen mishandeld maar ook met ge
weld geknipt. Nadien kon de hele boel van hem echt ver
rekken en liet hij niets meer na om zijn afceer van het
leger te uiten. De rebel werd ingesloten en verdween
spoedig naar Nieuwersluis, de militaire gevangenis met
op de poort: Eer aan de Wapenen. Daar sleepte de strijd
zich voort. Op allerlei manieren werd Jaap getreiterd.
Wanneer hij bijvoorbeeld iets te lezen vroeg om zijn een
zame opsluiting te verlichten, werden hem jaargangen
van de Legerkoerier bezorgd, en meer van die dingen. Al
spoedig weigerde Jaap te eten. Maar om de leiding plat
te krijgen was het nodig om zelfs zijn drinken niet meer
aan te raken. Toen boog men het hoofd voor de weder-
spanneling, keurde hem af op S5 en zond hem huis
waarts.
Koffertje met strips
Het had niet veel gescheeld of Jacques S. had een verge
lijkbaar lot ondergaan. Nadat hij zijn inkwartiering in het
leger enige dagen had weten uit te stellen, was het dan
eenmaal zover. Hij kwam bij de indelingskommandant
terecht tegenover wie hij slechts een hardnekkig zwijgen
in acht nam. De officier liet hem twee uur in het kamertje
staan, ging even weg en vond Jacques bij terugkeer in
zijn stoel met op zijn schoot het koffertje met strips dat
hij voor geen prijs wilde afstaan. De kommandant raakte
het zat en stelde de halsstarrige zwijger een cellenblok en
Nieuwersluis in het vooruiteicht. Jaques realiseerde zich
toen dat de geschiedenis een foute wending dreigde te
zullen nemen. Hij begon over zijn rugklachten op te spe
len. Dit deed hem via de dokter in het hospitaal verzei
len. Daar bleek het gezellig want zijn dorpsgenoot Johan
van H. bevond zich ook op de zaal. Johan wilde ook
graag de dienst uit maar wist niet hoe hij het aan moest
pakken, belandde meermalen in het hospitaal en ont
vluchtte de kazerne soms in zijn pyama, waarna hij door
de MP weer werd ingerekend. Johan had op dat moment
net bezoek van Bennie W., die al tijdens de keuring S5
had opgelopen. Een blok hashies dat Bennie bij zich had,
verdween in de theeketel en de gehele afdeling werd
apestoned. In deze schemertoestand ontwaarde Jacques
een broeder met een grote pan macaroni. Een overval
was gauw beraamd en dit betekende het einde van zijn
tweedaagse hongerstaking. Een dag later keurde de psy
chiater Jacques af.
Hongerstaking
Een vaak wekenlange hongerstaking en een volstrekt so
ciaal isolement waren geliefde strategieën om te worden
afgekeurd. Soms werd dat een slepende zaak, zoals in
het geval van Jacob S. en Henk van der G. Zij kwamen
gewoon op en leken in alles op de andere soldaten, maar
wie goed keek zag minstens twee opzienbarende ver
schillen. Beiden weigerden elk voedsel en gedroegen zich
kompleet eenzelvig. Het kostte Jacob drie volle weken
om te worden afgekeurd. In die tijd was hij al enige ke
ren van zijn graat gegaan. Door zijn a-sociale gedrag was
de spanning in zijn barak zeer toegenomen en had deze
zich enkele keren ontladen in zeer onheuse bejegeningen
tegenover hem. Henk had het nog moeilijker, zijn vader
werkte hem tegen en had de kommandant bericht dat het
allemaal theater was van die jongen. Zijn diensttijd
duurde bijna zes weken. Beide jongens kregen hun S5
maar moesten daarvoor wel geruime tijd met een schrale
muizebek door het leven gaan.
Grotere vruchten wierp de hongerstaking beginnend
voor de opkomst af. Van deze methode bedienden de
broers Nicolaas Werner D. zich, die bijna twee weken
niet gegeten hadden toen ze de poort binnen-waggelden.
Beide hadden zich opzettelijk in verontrustende mate la
ten vervuilen en hadden bibberoefeningen ingestudeerd
om hun deerniswekkende staat te illustreren. Hun moti
vatie om eruit te komen was hoog. Ze waren afcomstig
van een erf waar de boerenverbeelding al sinds mensen
heugenis aan de macht is. Hun eventuele vervulling van
de dienstplicht werd door de pater familias gelijkgesteld
met het in vreemde krijgsdienst treden; de ouwe dreigde
met onterving! Geen van twee heeft het kriebeltenue om
zijn lijf gehad. Na een korte tijd mochten beiden het hos
pitaal verlaten en kregen het brevet van levenslang on
vermogen als trofee mee naar huis.
Voorbeeld
Wij zouden deze stoet van onwillige dwazen nog vele pa
gina's kunnen voorteetten, maar laten het na. Beter zou
het zijn wanneer de S5-veteranen tijdens samenkomsten
zelf van hun wederwaardigheden zouden gaan getuigen.
De sterke verhalen zouden de hedendaagse jeugd tot
voorbeeld kunnen zijn Want het is toch wel zeker dat
in de goede gewoonte om het militaire bolwerk door een
geraffineerde acteerprestatie te ondermijnen, de laatste
jaren danig de klad is gekomen. De jeugd zou weer ge
zagsgetrouw zijn en dit, zo kan men aan de bittertafel
vernemen, is veroorzaakt door "de crisis".
Nummer 119, juni 2016
Historische Vereniging Texel
15