T*7*
rv
H $^**5 j^£v*'lrC)
-4P
J
(So*. 4*
v,e
WAT KOSTTE EEN KIEND?
Gerard van der Kooi
ofwel:
j
■mtn.
Vandaag de dag kunnen plannende ouders een kostenberekening maken. Wat zijn de waarschijnlijke extra kosten voor de komende
18 jaar als we een kind nemen? Een afschuwelijke uitdrukking overigens). Daarover bestaan voldoende gegevens en voor dat he-
drag kun je een hele beste auto kopen. Wat de kosten waren voor een kind in de 16e eeuw laat zich veel moeilijker vaststellen. Ik doe
daarom een poging een kostenplaatje op te stellen op basis van bet Gemeentearchief 1251 en de boekhouding van het Weeshuis van
1585-1606. We kiezen daartoe de vergoedingen voor enkele kinderen en vergelijken die met de jaarsalarissen die het weeshuis be-
taalde aan ambachtsmensen in die periode. Overigens, die ambachtslieden hadden natuurlijk ook nog andere inkomsten.
De hier genoemde bedragen bestaan uit guldens en stui-
vers. 2/6 betekent dan: 2 gulden en 6 stuivers. We be-
ginnen met enkele beloningen. Een molenaar ontvangt in
1585 voor een jaar malen f 2/2%, de schoolmeester krijgt
2, de moeder van het weeshuis 26, de meid 16. Dit
zijn dus jaarsalarissen. Een timmerman krijgt per dag
1, een metselaar f 1/6. In 1600 krijgt de schoolmeester
7, de weesmoeder f 36. Voor een jaar bakken wordt in
1596 15 betaald, de schoenmaker krijgt een jaarloon
van 30, de molenaar nu f 3/5, de smid 10/10. De lo-
nen varieren tussen 1585 en 1600 weinig, ze hebben een
licht stijgende tendens.
Naast lonen zijn natuurlijk de prijzen van belang. Wat
kon je krijgen voor je geld? Daar kan ik hier niet teveel
op ingaan en dat is met name waar het agrarische pro-
ducten betreft erg jammer; die verdienen een apart arti-
kel. Maar goed, een half vat bier kostte (1585) f 2/8, een
zij spek (1587) f 4/16, een vaatje boter (1588) 7/8, een
mud mout (1591) f 3, een halve zak gort 2,1 zak
erwten (1597) 6,1 vaatje haring (1598) 2/15. De prijs
voor 8 broden (1587) was 2/10,100 pond zoetemelkse
kaas (1599) kostte f 8/3, een Leidse kaas (1600) 1/10
etc. etc.
Tenslotte nog enkele basisproducten: een vaatje zachte
zeep (1585) moest 4/7 opbrengen, een zak zout (1587)
2/10, een vaam brandhout (1594) 4/12 een mand turf
/I-
Fragment uit het zveeshuisarchief GAT 1251
Omtfangen van Moer van witte butter Summa
3 gulden ende 5 stuvers
Omtfangen van Joest van die sguijr huer
Summa 12 gulden
Omtfangen van die kinderen singelt Summa
42 +l/2stuver
Ontvangen van de weesmoeder van witte boter totaal 3 gulden
en 5 stuivers
Ontvangen van Joost van huur van de schuur totaal 12 gulden
Ontvangen van het zing geld van de kinderen totaal 42 en een
halve stuiver
2-
54
Historische Vereniging Texel
Nummer 117, december 2015