Texels landschap: tot genot van iedereen (foto Sytske Dijksen)
8 Tot besluit
We kunnen concluderen dat de veranderingen in het
Texelse landschap, met uitzondering van het fysisch pro-
ces van aangroei aan de zuidwestkant, vrijwel geheel het
gevolg zijn van handelen van de mens, zowel direct als
indirect. Gedurende deze 600 jaar Texels landschap spe-
len exploitatie en consumptie van de natuur een bepa-
lende rol. In vroeger eeuwen was dat materiele consump
tie in de vorm van visserij, veeteelt en landbouw - tot ver
in de 20e eeuw waren dat de pijlers van de Texelse eco
nomic.
Tegenwoordig is de nadruk verschoven naar de immate-
riele consumptie van natuur en landschap: dat is de pijler
onder het toerisme, nu de grootste inkomstenbron van
Texel.
Den Berger schreef het al in 1752: tot genot van het alge-
meen. Dat geldt nu meer dan ooit.
Dit artikel is een bewerking van drie voordrachten in de-
cember 2014 en het voorjaar van 2015.
Bronnen en literatuur
Regionaal Archief Alkmaar (RAA) Archief van de
Societeit van Eierland
An. Vaderlandsche Letteroefeningen, 1830
Pieter van Cuyck, Brieven over Texel en de naby-gelegen ei-
landen, 1789, herdruk 1969
Petra van Dam, De Hollandse konijnentuin. De vorming van
een kunstmatig ecosysteem in de duinen 1300-1600, in
Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 27, pp 322-335,
Amsterdam, 2001
F.W. van Eeden, Onkruid. Botanische wandelingen, 1866,
herdruk Haarlem 1974
Wilma Eelman, Boerenbouwkunst op Texel, Norg 2011
Wilma Eelman, Verhalen over Texelse tuunwallen, Texel, 2014
Gemeente Texel en la4sale, Texel in ontwikkeling,
Amsterdam/Texel 2013
Franciscus Holkema, De plantengroei der Nederlandsche
Noordzee-eilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland,
Schiermonnikoog en Rottum, Amsterdam 1870
Jan Kops, Tegenwoordige staat der duinen van het voormalig
Gewest Holland, 's Gravenhage 1798-1799
La4sale/FARO, Planet Texel, Texel 2014
Prodromus Florae Batavae vol. I Pars III, Nijmegen 1904
Rob Rentenaar, De vroegste geschiedenis van het konijn in
Holland en Zeeland, in: Holland 10, pp 2-16,1978
Rolf Roos en Nico van der Wei, Duinen en mensen Texel,
Amsterdam 2013
Henk Schoorl, De convexe kustboog deel 1 t/m 3, Schoorl
1999-2003
20
Historische Vereniging Texel
Nummer 116, September 2015
