Schotse Hooglander in het Groote Vlak.foto Sytske Dijksenfoto Fitis
Aan die natuur is vanaf het begin van de 20e eeuw een
recreatieve component verbonden. Eerst verschenen
kleine, geimproviseerde kampeerterreintjes, voorname-
lijk gebruikt door padvinders en natuurliefhebbers.
Vervolgens werden in de duinen twee grote campings in-
gericht door Stichting Sociaal Toerisme, een voorloper op
dit gebied. Die campings waren bedoeld om stadsbewo-
ners de Texelse natuur te laten beleven en op grotere
schaal kamperen in de natuur mogelijk te maken. Dat
verschuift de laatste jaren naar wonen in kunststof. Ook
werden bij alle strandslagen in de duinen grote parkeer-
terreinen aangelegd.
Door de toename van het toerisme in de 20e eeuw steeg
de behoefte aan drinkwater in de zomer explosief. De
duinwaterwinning veroorzaakte in het zuidwestelijke
duingebied een onnatuurlijk grote fluctuatie van de
grondwaterstand en verlaging van het grondwaterpeil.
Een zeewaterontziltingsinstallatie of waterfabriek gaf
enige tijd verlichting, tot ook die capaciteit te klein bleek;
daarop werd een zinker gelegd en de duinwaterwinning
beeindigd. Daarna stond SBB als beheerder van het duin
gebied voor een dilemma: wat te doen met de ruigten die
het gevolg waren van decennia lange ontwatering. Het
natuurontwikkelingsproject Moksloot bood uitkomst: te-
rug naar de vochtige valleien van de 18e en 19e eeuw; te-
rug naar natuurwaarden die in het natuurbouwtijdperk
goed scoren. Terug naar begrazing, niet meer met de
landbouwhuisdieren van de plaatselijke bevolking maar
met Schotse hooglanders en pony's.
Het werd een succes. Dat smaakte naar meer. Volgende
natuurontwikkelingsprojecten dienden zich aan, met
plasdrasse en beweide biotopen, wederom met succes!
Vanuit agrarische kringen klinkt gemor, want samen met
het eiwitrijke Engels raaigras van de boeren faciliteert
SBB hiermee de grauwe gans. In het droge duin reguleer-
den konijnen de begroeiing in de laatste eeuwen voor-
beeldig, maar die zijn inmiddels gedepopuleerd door
myxomatose (door de mens gei'ntroduceerd in Frankrijk)
en VHS (in 1994 ontsnapt uit een laboratorium in
Australie).
Nummer 116, September 2015
Historische Vereniging Texel
19
