•sr-
1 "1 'l^
Figuur 4. Gedeuvelde pen (Cattrysse Logan, 2012)
wees er op, dat het hout ook een herbruikte gang ge-
weest kan zijn (Eelman, 2013, persoonlijke communica-
tie). Dit lijkt zeker een valide interpretatie. De gangen
zouden zijn bevestigd aan de buitenboordzijde van de
spanten door middel van houten pennen. Gezien de
breedte van het scheepshout zou het zelfs om een berg-
hout kunnen gaan.13 Indien dat inderdaad het geval is,
Het Paal 8 scheepshout als een longitudinals versterking zoals
bedoeld door de heer Eelman (Cattrysse Logan, 2012)
zouden de niet perforerende ijzeren spijkers de restanten
kunnen zijn van metalen versterkingen bevestigd aan de
buitenboordzijde van het hout, vergelijkbaar met de ver
sterking van het berghout van het waterschip in het
Nieuwland Museum te Lelystad. Hoewel het gebruik
van een stootvoeg of een verticale las de meest voor-
komde las was voor het bevestigen van twee gangen, was
het gebruik van een Z-vormige las niet ongebruikelijk.
Het gebruik van Z-vormige lassen is bijvoorbeeld bekend
bij de constructie van botters, een veel gebruikt scheeps-
type op de Zuyderzee (Dorleijn, 1998, p76).
Ondanks de hierboven beschreven hypothesen blijft de
originele functie van het hout onduidelijk. Het tekort aan
archeologische context en de grote verscheidenheid aan
construciekenmerken op het hout maken het niet ge-
makkelijker om tot een afdoende interpretatie te komen.
Volgens de auteurs is de interpretatie van het hout als
een berghout echter het meest waarschijnlijke. Wat betreft
de datering zou een dendrochronologische datering van
het scheepshout meer duidelijkheid kunnen bieden. Zo
een datering is, bij weten van de auteurs, tot op heden
nog niet uitgevoerd.
Conclusie
Het scheepshout van Paal 8 blijft onderwerp van inter
pretatie en discussie. Volgens de auteurs gaat het hier
niet om een hout uit de Vikingtijd, hoewel dit ter discus
sie blijft. Een dendrochronologische datering van het
hout kan meer informatie leveren over de herkomst en
datering van het hout. Ook de functie van het hout is nog
steeds niet afdoende verklaard, maar volgens de auteurs
is het gebruik van het hout als een gang, mogelijks zelfs
een berghout, het meest waarschijnlijk.
Alexander Cattrysse en Margaret Logan
Met dank aan: Jan Kikkert, Hans Eelman, Professor
Doctor Thijs Maarleveld, SDU, IFMAF, en de
Rijksuniversiteit Groningen
Grafiek van de C-14 datering
Bibliografie
v*5- -
|Paal 8 timber I
iDeckplankinql
peam Stanchion|
Keel and stempost|
1 sigma 68%
1663.. 1689 cat AD
1730..1810 cal AD
1926..1953 cal AD
2 sigma 95%
1647..1708 cal AD
1719. 1826 cal AD
1833.1889 cal AD
1914..1953 cal AD
1800 1700 1800
Caltndar year* AD Rarrwr al rtca!09
Dorleijn, P. (1998) De Bouwgeschiedenis van de hotter. Franeker,
Uitgeverij Van Wijnen.
Eelman, H. (2013) Paal 8. Personal communication.
Godal, Jon Bojel (1995) The use of wood in boatbuilding. In: Olaf
Olsen, Jan Skamby Madsen, Flemming Rieck eds. Shipshape - es
says for Ole Crumlin-Pedersen on the occasion of his 60th anniversary.
Roskilde, Viking Ship Museum, pp.271-282.
National Maritime Museum (Great Britain) (2015) The Vikings
[Internet]. Available from: <http://www.rmg.co.uk/explore/sea-
and-ships/facts/ships-and-seafarers/the-vikings> [Accessed 2
January 2015].
Steffy, J.R. (1994) Wooden ship building and the interpretation of ship
wrecks. College Station, Texas A&M University Press.
13 Een berghout is een bredere gang die gebruikt werd als longi-
tudinale versterking van de scheepsromp, om de invloed van
een impact op de scheepsromp gedeeltelijk op te vangen en
daarmee de integriteit van het schip te beschermen.
Nummer 115, juni 2015
Historische Vereniging Texel
11
