11
1'
Groeten van Texel - Een melkboer in ballingschap
Dit jaar is het zeventig jaar geleden dat 800 Texelse jongens en mannen in de leeftijd van zeventien tot vijfendertig jaar in novem-
ber 1944 van het eiland werden afgevoerd naar Assen om daar dwangarbeid voor de Duitse bezetter te verrichten. Dat bestond
voornamelijk uit het graven van verdedigingswerken. In het Ballo'erveld en in hetAsserbos moesten ze de loopgraven en tank-
grachten graven. Een van die jonge mannen was Nan Huisman, als melkboer van zevenentwintig jaar moest hij zijn ouderlijk
huis en klantenwijk voor langere tijd alleen laten en dat ging hem aan z'n hart. Hij begon brieven en ansichten te sturen en vergat
zijn klanten niet. Van velen kreeg hij de 'groeten van Texel'.
Winter 1941-1942. Nan Huisman en Maartje de Bloois, voor
het huis van dominee Visser in de Warmoesstraat.
Maartje stuurde hem ook een kaart toen hij in Assen was.
Dekkersboet aan de Kogerweg, hier verstopten Nan en zijn
broer Jan zich in het hooi
Nadat bekend werd dat de jonge Texelse mannen zich bij
de Duitsers moesten melden, verscholen Nan en zijn
broer Jan zich aanvankelijk drie dagen in het hooi in de
boet, die vlak bij het ouderlijk huis aan de Kogerweg lag.
Uiteindelijk gaven zij zich toch aan. Ze waren bang dat
hun ouders bedreigd, opgepakt of misschien wel dood-
geschoten zouden worden. De eerste dag en nacht brach-
ten zij in de Zeevaartschool (ouwe ULO) in Den Burg
door, 's Ochtends vertrokken zij lopend naar Oudeschild
en vandaar met de boot naar Harlingen. Van Harlingen
werd er weer gelopen naar Leeuwarden en vandaar met
een trein naar Groningen. Vanuit Groningen maakte de
trein een bocht en ging gelukkig niet naar Duitsland,
maar naar Assen. Het was een barre tocht vanaf Texel. De
Texelaars werden aanvankelijk in leegstaande scholen
ondergebracht. Nan en zijn broer konden gelukkig bij el-
kaar blijven. Zij kwamen terecht in de Landbouwschool,
de concierge had de kachel flink opgestookt. Het had on-
derweg constant geregend en iedereen kon zo zijn kleren
drogen. Zij kregen nog een vrije dag, daarna moesten ze
aan het werk. Ze werkten elke dag, zelfs op zondag. Vijf
weken lang regende het en de concierge stookte maar,
elke avond hingen overal kleren te drogen. 's Avonds
werd er gekaart en er was iedere avond een dagafsluiting
waarbij uit de bijbel werd gelezen, meestal onder leiding
van een dominee. Soms was er een kerkdienst, waar men
ook Assenaren ontmoette. De contacten waren hartelijk.
Af en toe kwam er post vanaf Texel en ook mochten pak-
ketjes, met onder andere kleding, ontvangen worden.
Nan krijgt, zo schrijft hij "langzamerhand een hele garde-
robe" Zo nu en dan werden ook brieven meegenomen
naar Texel.
Op 5 december werd een feestelijke Sinterklaasavond ge-
organiseerd. Er was speculaas en punch. Om aan specu-
laas te komen hadden de mannen anderhalf ons boter en
evenveel suiker ingeleverd van hun rantsoen. Dat le-
verde weer anderhalf ons speculaas op. Er werd gezon-
gen, op een mondorgel gespeeld en een beetje gedanst.
De gebroeders Schrama zongen mooie verzen en een pot
pourri. Joost klom op een tafel en danste een stepdans,
de Sint maande tot orde. Zelfs de Lagerfiihrer ,"Ouwe
Sum", deed mee. Hij werd op de schouders gedragen en
uit voile borst werd gezongen: "Ouwe Sum gaat nooit
verloren", gelukkig had hij niet door dat hij in de maling
werd genomen. Het feest was compleet, de mannen ge-
noten nog lang na.
's Middags kreeg men altijd een warme maaltijd van ma-
tige kwaliteit. Het was genoeg, maar wel eentonig: aard-
appelen met rode of witte kool of bieten. Soms erwten-
soep. Brood, melk en boter kochten ze vaak zelf.
Spoedig verhuisden ze naar het leegstaande psychiatri-
sche ziekenhuis Port Natal, dat door de Duitsers als straf-
kamp gebruikt werd. De Texelaars werden op de zolder
ondergebracht. Het lekkende dak, vlooien en luizen in
het stro waar ze op sliepen, slecht voedsel. Dit is slechts
een kleine opsomming van het ongemak dat hen daar
overkwam. De Assenaren waren gastvrij en namen vele
Texelaars in de kost. Nan werd ondergebracht bij een ge-
Historische Vereniging Texel
Nummer 113, december 2014
4
