11
Een vreemde Sinterklaasdag en een winter om nooit te vergeten
December 1944. De oorlog Hep op een eind, Hitler was aan het verliezen, maar de toestand werd al grimmiger. Het was bijna
Sinterklaas en de hongerwinter stond voor de deur.
In de nacht van 4 op 5 december werd er met een ge-
weerkolf op onze deur gebonsd. "Aufmachen!
Aufmachen!"
Mijn vader was 42, boven de leeftijd voor tewerkstelling
in Drenthe, dus hij ging naar de deur. Ik was wakker ge-
worden door de herrie. Halverwege de trap stond ik en
mijn ouders stonden in de hal met twee Duitse soldaten
met het geweer in de aanslag. De ene was vrij oud, de an-
dere erg jong, hooguit 17 en ze moesten mijn vader mee-
nemen! Ze verloren hem geen moment uit het oog en
gingen mee de diepe halkast in, toen hij z'n schoenen
daar ging pakken.
Toen het emotionele afscheid. Mijn ouders dachten (ver-
telden ze later) dat ze elkaar nooit meer terug zouden
zien. Vader ging nog naar boven om afscheid te nemen
van mijn zusjes Bep en Fien en baby Jan. Bep weet dit
nog goed, maar Fien sliep waarschijnlijk, ze herinnert
zich niets hiervan.
Vader en ook Dirk Pool, de melkboer, werden meegeno-
men en opgesloten in een bunkercel tegenover de "Ruige
Hoek" aan de Rommelpot. Ze dachten dat hun laatste
uur had geslagen. 's Morgens werden ze lopend door de
Hemmer naar Den Burg gebracht. Vader vertelde later
hoe beangstigend het was, die twee geweren constant op
hen gericht. "Ze schieten ons zo meteen dood en gooien
ons in de diepe sloot naast de weg", dachten ze.
Ze kwamen terecht in het Weeshuis in de Parkstraat dat
vol zat met zogenaamde "staatsgevaarlijken", veelal be-
kende Texeaars, onder andere ds. Visser, meester Riteco,
Swama, Van Ingen Schenau, IJska, dr. Vellinga. In eerste
instantie was dat voor vader en Pool een opluchting, ze
waren niet de enigen en ze hoorden dat ze, net als de jon-
gere Texelaars, tewerk gesteld werden in Drenthe.
De bakkerswinkel en bakkerij van J. A. Dros in Den Hoorn
Intussen was het bij ons thuis de ochtend van 5 decem
ber. In de bakkerij stond een hele rij door Hoornders in-
geleverde ingredienten voor koek en speculaas. Toen als
snel bekend werd dat bakker Dros opgepakt was, kwa
men sommigen meteen de spullen terughalen: "Ik moet
me suker en butter trug!" Dat heeft mijn moeder veel
verdriet gedaan, want het getuigde niet van veel meege-
voel.
Toen kwam er bericht dat iemand van de familie naar het
Weeshuis moest komen met brood en drinken voor on-
derweg en kleding en schoeisel. Ik ben samen met Aag
Pool lopend met een vrachtje en een brief van moeder
naar Den Burg gegaan. Het Weeshuis zat vol mannen
met koffers en andere bagage. Daar nam ik afscheid van
vader. Het was een vreemde Sinterklaasdag.
De brieven
Van m'n vader zijn alle brieven uit Leeuwarden, Assen
en Vries bewaard gebleven, maar't is jammer dat er van
m'n moeder maar enkele over zijn.
Vader schrijft over de dagelijkse beslommeringen, het
eten, de pakjes en het georganiseer rond brieven en pak-
jes, zijn kostadressen en de kontakten met en gezondheid
van andere Texelaars en natuurlijk over de nattigheid en
de kou. Hij had geen gevoel meer in zijn vingers en
vroeg in december in iedere brief aan moeder om wan-
ten. Maar de postbezorging liep niet optimaal, sommige
brieven bereikten ons zeer vertraagd of helemaal niet.
Ook de post vanaf Texel naar Assen/Vries deed er soms
lang over: een brief van 6 december arriveerde begin ja-
nuari 1945. Omdat melkboer Dirk Pool ziek werd, mocht
vader diens wanten lenen en later de reserve-handschoe-
nen van Jac. Bruin. En gelukkig, vlak voor de jaarwisse-
ling arriveerde het langverwachte pakje met de wollen
wanten. En na het vocht kwam die strenge winter, met
sneeuwduinen.
Ontroerend is de bezorgdheid over mijn moeder en de
kinderen. "Houd moed en geloof op betere tijden, ik doe
het ook." Ook de betrokkenheid bij zijn kostgezinnen
was groot, zo vroeg hij m'n moeder om wol te sturen,
"koop er desnoods twee voor 10 gulden per knot, want
onze kostbaas kan kippen krijgen voor wol". Jaap
Schoorl maakte in december 1944 en januari 1945 drie
tochten van Texel naar Assen met z'n trekkertje van 17 pk
en twee aanhangers vol pakketten met levensmiddelen
en kleding voor de Texelaars. De mannen keken uit naar
Schoorl als een kind naar Sinterklaas; als hij kwam was
het feest! En regelmatig schrijft hij iets humoristisch, bij-
voorbeeld over de Organisatie Todt, waarbij de
Texelaars te werk zijn gesteld.
Historische Vereniging Texel
Nummer 113, december 2014
