Geiten in de grote stolp achter het huis was veel ruimte.
Mijn vader was een echte geiten liefhebber (z'n hele le-
ven gebleven) dus timmerde hij er hokken voor z'n gei
ten
KIomdat er zoveel ruimte was, kwam daar ook het la-
boratorium van het door Swart sr. opgerichte KI station.
De KI had twee inseminatoren in dienst, Van Leeuwen
en Bos.
Vogels vader had ook erg veel belangstelling voor vo-
gels en daarvoor zat hij op Texel helemaal goed.
verwaarloosd en veel werk werd door de verloskundigen
gedaan.
De familie Swart leerde dierenarts Noordijk goed ken-
nen. Een zeer gedistingeerde heer, die in die tijd keu-
ringsdierenarts was. Het beviel het gezin prima op Texel.
Men vond het er (vooral's winters) erg gezellig met o.a.
veel toneeluitvoeringen en geen toeristen. De praktijk
liep zeer voorspoedig en de veeverloskundigen raakten
steeds meer uit beeld bij de boeren. Toch reageerde Frits
Swart op een advertentie in het Tijdschrift voor
Diergeneeskunde waarin dierenartsen voor Nieuw
Zeeland werden gevraagd. Het avontuur lokte kennelijk.
In juli 1951 vertrok het gezin per boot uit Nederland om
via Curasao, Panama en Tahiti een maand later in
Wellington aan te komen.
Het werd geen succes. Frits Swart had geen idee wat hem
te wachten stond Het was er erg primitief, vooral in het
gebied waar de familie terecht kwam.
De kinderen Swart beviel het er prima maar vader Swart
helemaal niet. Dus werd er in juli 1952 afgereisd. Men
ging terug, met de boot richting Engeland en daarna naar
Nederland.
In Nederland was de Texelse praktijk niet meer be-
schikbaar. Die was verkocht aan dierenarts Henk de
Boer. Frits Swart kocht de praktijk van dierenarts
Nieuwenhuizen in Dirksland op Goeree Overflakkee.
Een akkerbouwstreek met
veel werkpaarden en vleesvee.
In februari 1953 kwam de wa-
tersnoodramp. Flakkee over-
stroomde. Heel veel paarden
en runderen verdronken. En
daarna werd het helemaal an-
ders de boeren schaften geen
paarden meer aan maar trac-
toren. Ook het vee kwam niet
meer terug.
Frits Swart omstreeks 1960 (Foto Henk Swart)
Frits Swart werd vervolgens wetenschappelijk medewer-
ker bij De Schothorst, waar hij veel publiceerde, onder
andere over geiten.
Frits Swart overleed in 1991, 81 jaar oud.
Henk Swart vertelde dat zijn vader F.W.J.Swart om
streeks 1950 (mede) aan de wieg heeft gestaan van de
Texelse KI. Het KI laboratorium was in het begin onder-
gebracht in de stolp bij de woning van Swart aan de
Waalderstraat 20 in Den Burg. De stieren stonden elders.
In het Boerderijenboek van Cor Reij c.s. staat vermeld dat
er in 1953 4 KI stieren gestald stonden op de boerderij
van C.H. (Comelis Hertje) Roeper op de boerderij
Dorpszicht aan de Spangerweg nabij De Waal. Het van-
gen van sperma gebeurde op deze locatie. Het microsco-
pisch onderzoek van het zaad vond aanvankelijk plaats
ten huize van dierenarts Swart en later in het laborato
rium van de noodslachtplaats. In de ruilverkavelingstijd
kocht de KI vereniging het pand "De Kluis" met 1 hec
tare land aan de Zuid Haffel van J.G.Schraag. Het huis
werd gesloopt en er werden 2 woningen en een stal ge-
bouwd. Op 22-01-1960 werd het nieuwe KI station met
stal en laboratorium in gebruik genomen. De woningen
werden betrokken door de gezinnen van de inseminato
ren Jan van Tunen en Klaas Modder en de KI stieren ver-
huisden van Dorpszicht naar de nieuwe stal. In de jaren
'70 brak de glorietijd aan voor de Texelse KI. Het bestuur
had twee stieren aangekocht die bovengemiddelde pres-
taties leverden Tonia's Adema 17 en Keimpe 33 van de
Beukenhof. De Texelse melkveehouderij profiteerde hier
geweldig van. De Texelse melkcontrole vereniging
stoomde met haar resultaten op naar de provinciale en
landelijke top. Dit bleef niet onopgemerkt. De bestellin-
gen voor rietjes sperma van de Texelse topstieren stroom-
den binnen. De Texelse KI beleefde een gouden tijd; er
werd heel veel geld verdiend zodat de inseminatietarie-
ven voor de Texelse veehouders heel laag konden blijven.
Af en toe werden er zelfs bestellingen van sperma-rietjes
uit de Flevopolder per vliegtuig via "Vlijt" opgehaald!
Na een paar jaar was de belangstelling voor Tonia en
Keimpe over. Amerikaanse HF stieren gingen de toon
zetten en werden al spoedig algemeen gebruikt. De lo-
kale KI had z'n tijd gehad. In 1987 fuseerden de
Cooperatieve vereniging voor KI en de Vereniging 'Texel'
voor Veeverbetering en deze nieuwe combinatie werd
per 1 januari 1988 onderdeel van de R.O.N, (rundvee ver-
beteringsorganisatie Noord Holland). De naam werd
RON afdeling Texel. De stieren verdwenen naar een cen-
traal gelegen locatie elders in het land. Het pand aan de
Zuid Haffel bleef de Texelse basis voor de KI en haar ad-
De meeste informatie over Swart komt van zijn oudste
zoon, dierenarts Henk Swart.
Paarden mijn vader kocht op enig moment een harddra-
ver, die hij voor een Buggy koets spande waarmee hij
dan praktijk ging doen als het rustig was. Een Buggy was
niet echt geschikt voor een draver, omdat die makkelijk
zijn hakken stootte en dan op hoi sloeg. Dat was niet zo
erg, want er was weinig verkeer en de wegen waren
kaarsrecht.
Nummer 113, december 2014
Historische Vereniging Texel
23
