Ook hier is sprake van onderzeeers en zelfs van een om-
singeling. Je zou haast denken dat sprake is van een heel
andere zeeslag, maar diverse couranten noemden ook
deze twee trawlers die zich onbedoeld opeens midden in
de slag bevonden. De paniek en angst van die vissers
deed hen dus niet aanwezige onderzeeers en ander oor-
logstuig zien.
In de Leeuwarder Courant van 20 oktober 1914 ver-
scheen een niet door emoties be'invloed ooggetuigenver-
slag, waaruit blijkt dat de schade aan Engelse zijde toch
iets groter was dan de Brittten suggereerden:
Een medewerker van de N.R.Ct heeft nog een gesprek gehad
met een der officieren van een te Rotterdam binnengeloopen
koopvaarder. Deze vertelde o.a.:
Zaterdag den 17en dezer des namiddags tussen kwart voor
twee en kwart voor drie stoomde de "Drottning Sophia" in zui-
delijke richting. Ik had de wacht en stond op de brug. We be
vonden ons op 3o 45' oosterlengte van Greenwich en
53o3'noorderbreedte, ongeveer 12 mijlen noord ten westen van
het Haaks-vuurschip. Plotseling zag ik ten westen van ons een
Engelschen kruiser, gevolgd door vier torpedojagers, terwijl ik
westelijk van ons op gelijke breedte als waarop de "Drottning
Sophia" zich bevond, twee Duitsche torpedoboten opmerkte. Ik
waarschuwde den kapitein die dadelijk op de brug kwam.
Het Britse smaldeel met links de kruiser.
Duidelijk zagen wij toen dat de Engelsche torpedojagers jacht
op de Duiysche torpedobooten maakten en het vuur openden.
De vluchtende torpedobooten schoten torpedo's af. Een torpe-
doboot zagen wij zinken, maar ook bemerkten wij duidelijk dat
een van de Engelsche torpedojagers door een torpedo werd ge-
troffen en zagen wij een wolk van stoom boven dezen bodem
opstijgen, waaruit wij afleidden dat een van de ketels gespron-
gen was.
Het schieten van de torpedo's geschiedde van zoo nabij, dat wij
op de brug de trillingen voelden. Heel in de verte, in noorde-
lijke richting, zagen wij toen nog twee andere Duitse torpedo
booten.
Wegens het gevaar voor schip en lading is de "Drottning
Sophia" dadelijk zuidoostelijk gekoerst, om uit deze gevaarlijke
omgeving, waar men de kogels door de lucht hoorde suizen, te
komen.
Het redden van drenkelingen van de laatste tot zinken ge-
brachte Duitse torpedoboot
Een bijzondere vangst
De slag bij Texel kreeg een onverwacht staartje.
Een Britse trawler haalde op 30 november 1914 een ver-
zegelde loden kist op, een niet alledaagse bijvangst. Die
kist bleek door Kapitan Thiele van de SI 19 in zee ge-
gooid tijdens de slag bij Texel om te voorkomen dat de
inhoud in Britse handen zou vallen. In de kist een exem-
plaar van een Verkehrsbuch. Draadloze berichten van de
Duitsers werden versleuteld verzonden. Daartoe dienden
verschillende codesystemen. Duitse hoge officieren, oor-
logsschepen in het verre buitenland en marine-attaches
op ambassades gebruikten voor hun onderlinge commu-
nicatie de code van het zogenaamde Verkehrsbuch. Kist en
inhoud van de trawlervangst werden afgeleverd bij
Kamer 40 in the Old Building op Whitehall in Londen, de
zetel van de kort daarvoor opgerichte Dienst
Cryptoanalyse onder directeur Alfred Ewing. De code
werd daar gekraakt door Duits sprekende wiskundigen.
Daarmee kwam de inhoud van onderschepte communi-
catie tussen Duitse hoge marine-officieren beschikbaar
voor de Britse Admiraliteit.
Tot slot
Gezien de afstand tot de Texelse kust, zo'n 40 mijl, viel
het niet te verwachten dat drenkelingen van die slag op
Texel aanspoelden. En dat klopte, zo bevestigde Jasper
Wessels van het Gemeente Archief Texel. En tenslotte:
Maarten Stoepker maakte me attent op een boekje in zijn
collectie over deze mij tot dan toe onbekende Slag bij
Texel. Dit artikel is grotendeels daaraan ontleend. De
aquarellen zijn vervaardigd door de Britse schilder van
zeeslagen W.L. Wyllie (Londen, 1851-1931).
Wilma Eelman
Literatuur en bronnen
Jesse Russell Ronald Cohn, Battle off Texel, Edinburgh 2012
Wyllie W.L. M.F. Wren, Sea Fights of the Great War, Cassell
1918
www.delpher.nl Koninklijke Bibliotheek - krantenviewer
www.kunst-en-cultuurinfo.nl/geschiedenis/118936-de-geheimzin-
nige-kamer-40-oude-gebouw.html
16
Historische Vereniging Texel
Nummer 113, december 2014
