./eviirjlrio
i»I ST
1 il/.' eeafJ*r+A£»
A««r r»rt df
J, Z*Mt*d*
iio-def trAt
rtdd. Hiiyi mmtfm
j.> «A .fow. rf.v df-mn~- Jjai A miA+m du
plattegrond Brest 1726
Het vervolg in Brest
Waar Jacob Koeman en de andere mannen in Brest ver-
bleven staat niet beschreven. Wei dat Jacob Koeman op
26 mei in Brest is overleden. Alleen deze mededeling,
geen melding van een begrafenis of andere bijzonder-
heden.
Koksmaat Cornells Bouhuijsen had ondertussen een lijst
gemaakt van al het kajuits en kostgoed behoorende tot het bo-
vengemelde schip. Dit was nodig voor een eventuele scha-
declaim van de rederij aan de Franse kapers. De lijst
werd bij het opmaken van het verslag op 11 September in
Amsterdam voorgelezen en goedgekeurd. De lijst zit
jammer genoeg niet bij de akte in het archief. Het zou een
mooi beeld kunnen geven wat er aan boord van de
Juffrouw Maria aanwezig was.
Ondertussen was in het thuisland de kaping van de
Engelsen en de herneming door de Fransen bekend ge-
worden. In de Noordhollandsche Courant van 28 mei, na
het overlijden van Jacob Koeman, werd een lijst van sche-
pen, die door de Heer de La Motte Piquet hernomen wa-
ren, gepubliceerd. Hieruit bleek dat niet alleen het schip
van de ex-Texelaar Jacob Koeman in beslag was geno-
men, maar ook de Nicolaas en Jan onder leiding van de
ook ex-Texelaar Dirk Pauw. Onder de bemanningsleden
waren ook Texelaars: stuurman Simon Vaartjes, onder-
stuurman Arjen Cornelisz Klok en matroos Jan Luijt. Alle
drie uit Den Hoorn. Kapitein Dirk Pauw was ook opge-
groeid in Den Hoorn. Hij trouwde met een Amsterdamse
en verhuisde naar haar woonplaats. Het lijkt erop dat de
link met dit dorp en zijn zeevarenden mannen bleef be-
staan.
Pas eind juli kregen de overgebleven bemanningsleden
van de Juffrouw Maria bericht dat het schip vrijgegeven
was. Volgens de Amsterdamsche Courant van 2 augustus
was het schip met de lading vrijgegeven, mits betalende
een tiende van de waarde van't schip.
Toen de bemanning hoorde dat het schip weer in hun be-
zit kwam, gingen ze diezelfde avond naar de haven en
bekeken het schip. Daar zagen ze dat de Boot met zijn
Zeijlen, en twee Bramzeils van Vlaamsche Linnen en halfslee-
ten wegwaren, dat het schip van alle behoeftens bijna beroofd,
in slegte staat en door het lang leggen te Brest en de slegte op-
passing en gestadige droogte rondom opgeschreenen was.
De volgende dag gaan gingen ze gelijk op zoek naar ex
tra bemanningsleden. Er kwam een stuurman voor 48
gulden per maand, een timmerman voor 16 gulden en
zes matrozen ieder voor 26 gulden.
Het schip werd gecalefaat (opgeknapt) en in orde gebracht
om terug te kunnen varen. De 10e augustus vertrokken
ze vanaf de Rede van Brest. De volgende dag kregen ze
al een loods aan boord om bij Texel binnen te komen. De
19e kwamen ze met hun schip en lading behouden aan
bij Amsterdam. Ditmaal een voorspoedige reis.
Thuisfront
Wanneer zou Anna Zumbusch gehoord hebben van het
overlijden van zoon Gerrit? En van het overlijden van
man Jacob? De brief die Jacob op Grenada heeft geschre-
ven is in ieder geval nooit aangekomen.
Bizar is dat door verschillende papieren, een toevallig ge-
vonden brief in Engeland en een akte in Amsterdam, een
goed beeld is gekregen hoe een reis naar het Caribisch
gebied in oorlogstijd kan verlopen. Ditmaal een reis vol
drama, frustraties en spanningen.
Anna Zumbusch is niet onbemiddeld achter gebleven.
Niet lang geleden kwam ik een akte tegen waarin stond
dat Anna Zumbusch weduwe Jacob Colma [Koeman] in
maart 1786 een huis en erf op Bickerseiland, vooraan de
Bickersstraat kocht. Ze betaalde 3365 gulden contant. Een
duur huis in een dure buurt. Maar was ze daar gelukkig
zonder man Jacob en zoon Gerrit? Daar zullen we waar-
schijnlijk nooit achter komen.
Ineke Vonk-Uitgeest
Bronnen:
The National Archives - Prize Papers - HCA 30/355
Stadsarchief Amsterdam - Oud Notarieel - 5075/16370
DTB Texel
DTB Amsterdam
Dijt TGI1 - Koeman
Illustraties:
Brief: HCA 30/355
Kaart en detail: Amerique Septentrionale - R J Ottens 1717 -
Norman Bleventhal map center
Zeeslag: 18 dec. 1779 'combat de la Martinique', Auguste-Louis de
Rossel de Cercy
VVikipedia Toussaint Guillaume Picquet de la Motte
Plattegrond Brest: 1726 anoniem uit Pieter van der Aa 1726 -
Rijksmuseum nr. FMH3034-C[1]77
Zuid Hollandsche Courant 3 augustus 1781 - KB online kranten -
www.delpher.nl
Nummer 11 3, december 2014
Historische Vereniging Texel
13
