WZ
M m m m I
W i
miumh mmkf
X
m<£*& Mf, "TViM
Een leuke voridst in de Oudheidkamer
m
M VV"0C72 p" - r-ifg
Zoekend naar Texelse merklappen in het depot van de Oudheidkamer, stuitten de dames Nieteke en Tineke Roeper en ik onder an-
dere op een bijzondere lap met mooie randen.
Thuis heb ik de boeken er op nageslagen en een kenner geraadpleegd en inderdaad, mijn vermoeden zverd bevestigd. Het betreft
een Zeeuwse randenlap. Hoe weet je dat? Merklappen hebben vaak, naast algemene patroontjes, streekgebonden motieven. Het is
een beetje te vergelijken met klederdracht. Het lijkt vaak op elkaar, rnaar elke streek heeft zijn eigen kenmerken.
Het is een mooie vroege lap en het meisje, dat het
maakte, heeft haar naam er volledig op geborduurd:
Neeltje Pieters Gillesse in gotische (bijbel)letters Boven-
aan zien we 17.., helaas heeft ze het jaartal niet afge-
maakt. Zoektochten in het gemeente archief Texel en op
het internet hebben geen link van een (oude) familie Gil
lesse met Texel opgeleverd.
Omdat merklappen vaak van moeder op dochter werden
doorgegeven, is het aannemelijk dat de laatste eigenaar
een andere naam had.
Deze randenlappen zijn niet algemeen; in de literatuur
ben ik er een tegengekomen in een boek over Zeeuwse
merklappen. Die lap, die lijkt op de randenlap in de
Oudheidskamer en hangt in Axel. De textielconservator
van museum "De Bevelanden" in Goes vertelde, in ant-
woord op mijn vraag naar meer informatie over deze
lappen, dat de lappen niet alleen in Zeeuws-Vlaanderen,
maar op meerdere plaatsen in Zeeland gemaakt zijn. Bij-
zonder is, dat deze lappen niet in kruissteek geborduurd
zijn, maar met platsteken. De randen werden op een lap
verzameld om ze later op de kleding bv. boerenhem-
den) te borduren. In Zeeland zijn deze lappen wel als
aparte soort bekend.
Ook in andere plaatsen (w.o. op Texel kan ik inmiddels
wel zeggen!)zoals in Noord-Holland en Friesland wer
den randjes geborduurd als voorbeeld voor versiering op
kleding en huishoudtextiel. De randjes werden op lege
plaatsjes op de merklappen geborduurd en maakten dus
deel uit van het geheel. Bij deze Zeeuwse randenlap is het
net andersom: Er is een randenlap met soms een paar
kleine motiefjes en een rand er omheen in kruissteek.
Zelf ben ik van vaderskant afkomstig van een familie die
rond 1910 uit Zeeuws-Vlaanderen naar Texel kwam. Er
was werk op Texel na inpoldering van de polder Eier-
land. Er zijn toentertijd veel Zeeuwen naar Texel geko-
men. Het lijkt erop, dat zij dus inmiddels ook hun
erfstukken in de Oudheidkamer hebben achtergelaten!
Mocht u nog een Texelse lap willen doorgeven, graag! Er
zijn intussen zo'n 15 lappen van voor 1860 aan mij ge-
meld. Ik heb geprobeerd er zoveel mogelijk gegevens bij
te vinden. Ook de merklappen gemaakt tussen 1860 en
ca. 1890 zijn erg interessant en ik heb de rode schoollap-
jes van na het verplicht stellen van handwerkles op
school ook gefotografeerd. Texel is nog rijk aan bewaard
handwerk!
VRAAG: In archieven kwam ik NIESJE BREMER
Spang 1856- overl. Voorburg 1933) als eerste Tesselse
tegen, die de akten Nuttige en Fraaie handwerken heeft
gehaald. Is er iemand, die meer over haar kan vertellen?
Riek Bruin-Jansen,
CJW.Bruin@kpnmail.nl
tel. 0222 319469
Lit. Eef de Jonge-Everaert
"Door mijn gedaan" de geschiedenis van
de Zeeuwse merk- en stoplap
W
i
.'V! n
xnA--.v.\V» (V
Nummer 111, juni 2014
Historische Vereniging Texel
25
