FLORA BATAVA,
En dan blijkt alweer dat Gevers een goed observator
was. Op het Buitenveld een meenigte Zeekraal, die wordt
wel ingemaakt en als groente gebruikt.
Bok vertelde dat de indijkingsplannen uit 1776 weer
uit de kast gehaald werden, omdat aan de zeedijk van
Waalenburg voor 70.000 aan reparaties in het ver
schiet lag. Als het Buitenveld bedijkt zou worden,
vervielen die kosten.
In tegenstelling tot de zuidelijke Texelse duinen sig
naleerde Gevers op Eijerland veel konijnen. Op het
Eijerland staat slechts Het Domeinhuis; hij noemde
het een goede herberg, sinds lang bewoond door Har-
men de Boer, die veel wist, want hij was ook duin-
meijer. Schoone gelegenheid om hout, bijvoorbeeld wil
gen op het veld te planten, waaraan voor hoepels zoveel
behoefte is.11 Gevers trof in De Boer een geestverwant.
De Boer probeerde Salix arenaria (een vorm van
kruipwilg) te planten, maar dat was mislukt.
's Avonds om half acht waren ze terug in Den Burg,
waar bij Sijbrand Keijser in de Waalderstraat afscheid
genomen wordt. Om half elf terug aan boord en naar
bed. En dinsdag 11 september om half zeven 's mor
gens zeilden ze met heerlijk weer en een loods naar
Vlieland. En daar wachtte minder comfortabel ver
voer: een boerenwagen, die tot in zee reed om de he
ren over te laten stappen.
Opvallend in de betogen van Kops en Gevers is de be
trokkenheid van het toenmalige Dijkscollege, de
voorloper van het waterschap, bij het meedenken om
de Mient- en duingronden te exploiteren.
Van de hand van Kops, de predikant die met het oog
van een cultuurtechnicus een rapport over de Hol
landse duinen opstelde, verscheen vanaf 1800 een
bijzonder mooie flora, de Flora Batava.
'Van Nicolaus, den 6. December. Dit is een kindere
heylig(e), die jaerlijks met verlangen verwagt wordt,
omdat hij onder gruwelijke leugens, bedrog en ver-
schrikkinge veel zoetigheyt mede brengt, 't welck
men den kinderen wijs maeckt, en van jonks op in
plant, dat Klaes al dat goet tot de deur of schoorsteen
inwerpt; of in de schoenen of koussen bij nacht
steekt, daer de ouders wel beter weten; maer de kin
deren gelooven dat die goederen van Sinter Klaes ko
men, en alsoo word de leugen, super-stitie (bijgeloof)
en afgoderij e den kinderen in de pap te eeten gege
ven.'
En Gevers, de jurist die naar duinroosjes keek, de
bottels daarvan proefde en constateerde dat de zee
kraal van het Buitenveld ingemaakt en als groente ge
geten werd, was een patriarchale landheer van de
oude stempel en eigenaar van kasteel Endegeest. La
ter werd hij voorzitter van de Tweede Kamer en gedu
rende een paar jaar Minister van Buitenlandse Zaken.
Wilma Eelman
J. Kops, Tegenwoordige staat der duinen van het voor-
maalig gewest Holland. Algemeen Rapport der Commis
sie van Superintendentie over het onderzoek der duinen,
Leiden 1798-1799
J.A. van Steijn, Duinbebossching, Wageningen 1933
Aldus Abraham Magyrus (1634-1702), predikant op
Texel (De Koog) in een boek waarin hij de spot drijft
met al die roomse heiligen in de toen zo populaire al
manakken. Hij was niet de eerste en zeker ook niet
de laatste die uithaalde naar de 'schandelijcken abuy-
sen offte misbruycken der almanacken', maar wel een
der populairste. Zijn boek werd vijfmaal herdrukt,
voor 't laatst in 1805.1
De dominee en Sint Nicolaas
10 Vanaf Groote Keeten noordwaarts
11 Tenen banden waren de voorlopers van ijzeren banden om vaten
en tonnen
Afgebeeld door en van wegens
T. C. SEPP Ktsr zooi*;
belcbreven door
J AN KOPS.
Comimsiaris van LandijouY, LitL van Ae Maallck appij
Aer Welenfckappen te Haarlem, c.n van liet J^eeuvrlcke
GeuoollVkap tier WeteniVkappcn te "Vlislinden,
Ja tl Honorair van At Ma alfck appij tol bevor-
tlnino- van Aen Ij anti bouw te AmfVerAam,
o
I. 3) 35 E E.
Flora Batava, Kops 1 800
1 Zijn boek verscheen in 1680, 1692, 1698, 1717 en 1732; de eerste
vier bij Ten Hoorn, de vijfde bij Lamsveld in Amsterdam. Daarna
volgde de uitgave uit 1805, zonder uitgeversnaam en plaats.
(Van der Aa, Van der Kooi en Short-Title Catalogue Netherlands)
Nummer 105, december 2012
Historische Vereniging Texel
13
