Het luchtruim boven Den Hoorn
Voor de Lubertischool in De Koog staat een bron
zen beeld van een jongetje dat speelt met zijn bal.
Een groepje duiven vliegt om hem heen. Voor mij
is dat het mooiste kunstwerk van Texel, met bo
vendien de mooiste geschiedenis. Waarschijnlijk
komt dat omdat ik er zo nauw bij betrokken was.
In 1979 werd de Lubertischool in De Koog, waar
ik werkte als onderwijzeres, verbouwd. 1% van de
bouwsom mochten we besteden aan 'een kunst
werk'. Maar waarvoor kies je dan?
Juist in die tijd leefde de Koude Oorlog weer op na
de inval van de USSR in Afghanistan.
De directeur van de school, Bert Stoer, zat altijd
vol originele ideeën. Bovendien had hij een
enorme afkeer van oorlog en vijanddenken. Hij
vond dat het tijd was voor een gebaar van vrede.
En wat is vrediger dan een spelend kind, blij en
zonder zorgen? Dal wilden we zien, uitgebeeld in
een sculptuur naast het schoolplein. En het mooist
zou zijn als dat gemaakt kon worden door een Ge
orgische kunstenaar. Aan de vriendschap tussen
Texel en de (toen nog) Russische deelrepubliek lag
per slot van rekening de Tweede Wereldoorlog ten
grondslag. Verschillende fraaie Georgische kunst
werken op het eiland symboliseerden die vriend
schap. Daarom wilden we juist een Georgiër vra
gen uit te beelden dat kinderen overal ter wereld
in vrede en vrijheid moeten kunnen spelen.
Toenmalig burgemeester Engelvaart van Texel was
enthousiast. Hij werkte mee aan een verzoek naar
de Kaukasus via de Russische ambassade. Er kwam
weinig respons. Het meer conservatieve, kritische
deel van het dorp mompelde "Zie je nou wel, dal
wordt niks". Maar warempel, na meer dan een jaar
kwam er bericht. "Het beeld is klaar en het is gra
tis!".
De reacties waren wisselend: van "Tjonge, wat een
geweldig gebaar van vriendschap" tot "Dat zal dan
wel een betonnen hamer en sikkel wezen". Want
er was geen afbeelding meegestuurd.Die kwam pas
toen hel beeld al in de haven van Rotterdam was
aangekomen.
In het luchtruim boven Den Hoorn was het bij tijd
en wijle druk in de vijftiger jaren. Mijn geboorte
dorp lag in de aanvliegroute van marinevliegtuigen
die oefenvluchten op de Hors uitvoerden. Waar nu
de prachtige Horsmeertjes liggen, wierpen de toe
stellen hun oefenbommen en -raketten af. Het was
spannend.We gingen er vaak te kogelssoek e'.
En vriend en vijand waren op slag eensgezind van
mening dat het prachtig was! Een jongetje, dat,
omgeven door duiven, omhoog reikt naar een bal,
waaromheen nog meer duiven vliegen.
Het bronzen beeld werd door de kunstenaar zelf
geplaatst. Vanuit mijn splinternieuwe klaslokaal
bekeek ik het gebeuren met de kinderen.
Op 5 mei 1981 wapperden een Russische, een Ne
derlandse en een Texelse vlag op het schoolplein.
Het hele dorp was erbij toen de kunstenaar zelf het
beeld onthulde. Er werden cadeaus uitgewisseld en
vele vriendelijke woorden gesproken. Het was een
historische dag. Er hing een sfeer van vriendschap
en verzoening.
Na een jaar broedde een echte duif, een turkse tor
tel, boven in het beeld tussen zijn bronzen soortge
noten. Toen de Georgiërs dat hoorden waren ze, zo
gevoelig voor symboliek, tot tranen geroerd. Het
bericht haalde niet alleen onze Texelse Courant,
ook de Georgische pers nam het verhaal en de foto
van Harry de Graaf op en zelfs het tv-journaal in
Moskou besteedde er aandacht aan!
Toen na enkele jaren de school in andere handen
overging, begon de geschiedenis van het beeld te
vervagen. Het verdween zelfs enkele jaren van zijn
sokkel, omdat er een duif was afgebroken. Bert
Stoer, toen langdurig ziek thuis, bewerkstelligde
dat het werd gerestaureerd en nu prijkt het spe
lende kind weer op zijn plaats voor de school.
Voor mij is het kunstwerk een symbool voor
vriendschap met een ver volk in een prachtig land
dat nog altijd met veel warmte aan Texel denkt.
Hel is ook een herinnering aan mooie jaren in
De Koog en aan Bert Stoer, de te vroeg overleden
schooldirecteur die verder keek dan zijn eigen om
geving en dat ook aan zijn leerlingen en medewer
kers meegaf.
Sytske Dijksen-Overbeeke
In 1954 zat ik bij juf Bakker in de tweede klas van
de lagere school toen ik op een mooie voorjaarsdag
weer eens het vage geluid van uit de verte nade
rende vliegtuigen hoorde. Dit dreunende geluid
kende ik niet! Ik móest zien wat er aan de hand
was. En daar was toen die verpletterende ervaring
die ik me, als ware het gisteren, tot in details her-
Nummer 97 december 2010
Historische Vereniging Texel
49
