Iiuii'j&TBZCnj&É#
èerI
D%öiARÉaNI"IVUiTj
I H!w\t J:;ujkt MÜS:
'ALANDV HHII
OH av v.WoiiiTrr.
0PDEN BltJLYJTSS i
Grafzerk in het Zeemanskerkje te Oudeschild
(foto Adri Westerlaken)
aanneemsom bedroeg 43.214,-- Het schip kreeg
de naam "ORANJEWOUD" en had een diepgang
van voor 15 voet en achter 16 Vi.
Op de maidentrip voer het schip leeg van Enkhui
zen naar Wieringen, waar ballast werd ingenomen,
kanonnen, kruit, water, enzovoort. De 8ste juli 1757
werd omstreeks 7 uur in de morgen het anker ge
licht en werd koers gezet naar Texel. Er stond een
bramzeilkoelte (3 Bf.) WZW ten Westen.
Omstreeks één uur in de middag ontdekte de be
manning dat het voorschip begon te zinken. On
middellijk werden zware voorwerpen als ankers en
kanonnen over boord geworpen, maar dat mocht
niet baten. Binnen een half uur was het fregat in de
diepte verdwenen. Van de 200 bemanningsleden
verdronken er 106. Twee opvarenden liggen begra
ven in het Zeemanskerkje in Oudeschild:
de le Luitenant F.E. Kaiser van Hoorn, oud 20 jaar en
de Lieutenant ter zee Hermannus Lindenhoff van
Zwolle, verongelukt den 8 july 1758 met het Lancls
oorlogsschip Oranjewoud.
Naar de oorzaak van deze enorme scheepsramp
werd gegist. Men veronderstelde, dat de scheeps
bouwmeester de zogenaamde 'loggaatjes' vergeten
was, of dat deze verstopt waren. Loggaatjes zijn ope
ningen in de spanten, die hel lekwater vanuit het
voorschip doorlaten naar de in het achterschip aan
wezige pompen. Ook was het mogelijk, dat van hel
nagelnieuwe schip een nog onder spanning staand
huiddeel uit het voorschip was gesprongen.
Uit een van de notariële akten uit die tijd haalde ik
na een uitgebreid relaas de volgende letterlijke af
sluitende tekst:
Dit is hetgene ik UE hier van kan mededelen. Ik
wenschte wel wat beter aen Uw oogmerk, 't welk toch
is om de ware reden van 't zinken van t bovengemelde
Schip te weten, te kunnen voldoen; doch zulks is my
niet mogelyk; en byaldien met den tyd al eens gemeen
word, zullen onze Nazaten misschien meer apparen-
lie hebben, als wy, om 't zelve te ontdekken.
In de zomer van het jaar 2008 jaar voer ik met mijn
schip de "Phileas Fogg" in dat gebied langs de be
kende eerder gevonden scheepsrestanten. Sommige
zijn weer onder het zand verdwenen en andere zijn
inmiddels door de onvermoeid doorvretende paal
worm voor de tweede maal vergaan, verdwenen dus.
De vermeende "Oranjewoud" ligt er nog. Ik heb er
die zomer niet op gedoken, maar uitgaande van
mijn ervaring zal hel schip inmiddels behoorlijk
aangevreten zijn.
Het is altijd weer spannend als er een nieuw wrak
gevonden wordt. In de herfst van dat jaar ontdekte
ik op enkele honderden meters afstand, boven-
strooms van de boven beschreven positie, een nieuw
scheepsrestant. Met de nieuwe, in het voorjaar uit
de Verenigde Staten geïmporteerde uiterst gevoelige
sonar werden zogenaamde snapshots (foto's) ge
maakt om alvast een indruk te krijgen van de
grootte en omstandigheden van het door een
nieuwe ontzanding vrijgekomen scheepsrestant. Bij
het zoeken ben ik bijna altijd alleen aan boord en
dan wordt er uiteraard niet gedoken.
Het was al in oktober; we hadden de eerste herfst
stormen gehad toen ik op een rustige dag met een
goede vriend naar de betreffende positie ben gegaan.
Normale procedure: het wrak markeren met een
losse dreg, lijn en drijver. Het schip bovenstrooms
voor anker en langs de uitgeworpen lijn naar bene
den. Het onderwaterzicht was circa een meter, niet
slecht dus voor de omstandigheden op het wad.
Op de bodem bevond zich een losgeslagen en weg
gestroomd huiddeel van de bakboord- of stuur
boord zijde van een zwaar schip. Lengte ongeveer
20 meter en breedte maximaal 5 meter. Mogelijk
was op een gebroken uiteinde een restant van een
geschutspoort te zien. Heel opmerkelijk was, dat
de buitenhuid een dikte had van ongeveer 8 cm,
maar de binnenhuid, de wegering, een dikte van
10 cm. Dat had ik nog nooit eerder ontdekt. Mijn
gedachten daarover zijn dat het een deel van een
tussendek zou kunnen zijn, waar zich zware ka
nonnen bevonden. Een oorlogsschip dus, het fre
gat "ORANJEWOUD"?
Hans Eelman
Nummer 97 december 2010
Historische Vereniging Texel
29
