Bewoners en eigenaren van Herenstraat 49 vanaf begin 1 8 eeuw
Dit artikel laat een beeld zien van de bewoners en
eigenaren van het pand vanaf het begin van de
18e eeuw. Zover wij konden nagaan waren in de
18e eeuw de eigenaren vrijwel altijd ook de bewo
ners. In de 19e eeuw werd dat anders. Deze eigena
ren verkregen het pand uit een erfenis en woonden
zelf al ergens anders. Soms verhuisden ze naar He
renstraat 49. Soms verhuurden ze het pand. Een
moeilijkheid is dat huurovereenkomsten van een
huis vrijwel niet in de notariële archieven te vin
den zijn. Deze overeenkomsten werden vaak on
derhands afgesloten. Dit is één van de redenen dat
er in het artikel soms wordt vermeld dat het ondui
delijk is wie de bewoners/huurders in een bepaalde
periode zijn geweest.
Isbrand Jansz Bos
Isbrandjansz Bos is de eerste naam die wij zijn te
gengekomen met betrekking tot het huis Heren
straat 49. Isbrand Bos is eigenaar geweest, maar het
is niet duidelijk of hij hier ook gewoond heeft.
Op 11 april 1719 verkocht Bos een huijs en erve
staande aen den Hoorn voor 650 gulden aan Jacob
Hendriksz Kistemaker. De buren zijn aan oostzijde
Cornelis Dirksz Cock en aan de westzijde Aaltje
Claes. In de koopovereenkomst staat vermeld dat
Kistemaker het bedrag in driejaar zal afbetalen.1
Over de verkoper Isbrand Bos is niet veel bekend.
In Texelse Geslachten I van Dijt is te lezen dat de
vader van Isbrand, Jan Cornelisz Bos, een schipper
en biersteker in Den Hoorn en De Westen was.
Bron: NHA Register van Transporten. Foto Ineke vonk-uitgeest
Jacob Hendriksz Kistemaker
Jacob Hendriksz Kistemaker was zelf niet aanwezig
bij de aankoop van het huis. Zijn zwager Jacob
Pietersz Kuiper was gemachtigd om het huis voor
hem aan te kopen en ook om eerst een huis van
1 NHA184/6876
2 NHA 184/6876, Jan Cornelisz Venuse was in 1716 en 1717
diaken bij de Gereformeerde Gemeente van Den Hoorn
Kistemaker te verkopen. Dat huis en erf, ook aan
Den Hoorn, werd aan Jan Venuse verkocht voor
280 gulden.2
Van Jacob Kistemaker zijn een paar feiten bekend.
Hij staat in 1711 op de lidmatenlijst van de Gerefor
meerde Gemeente van Den Hoorn. Op 31 januari
1712 trouwde hij in deze kerk met Marritje Gerrits.3
Kistemaker was schipper op een klein koopvaardij
schip. In het register van afgegeven zeebrieven uit
Amsterdam staat hij twee keer vermeld. Op
10 maart 1716 haalde hij de zeebrief (te vergelij
ken met een paspoort) op. Ruim een jaar later, op
20 april, kwam hij weer een zeebrief ophalen. In
beide gevallen was hij schipper op het schip
"t Huijs Oosterwijk'. Het laadvermogen van dit
schip was 70 last. Ter vergelijking: een walvisvaarder
had een laadvermogen tussen de 120 en 150 last.
In juli 1719 was Kistemaker schipper op de
'Levina' Op 4 juli van dat jaar had hij in Tonden
suiker, tabak en andere stukgoederen geladen. On
der de lading bevonden zich een paar beschadigde
vaten tabak. Dit was aanleiding om op 27 oktober
bij notaris Gravius op Texel een verklaring te laten
opmaken. In deze verklaring het zijn bemanning
optekenen dat de vaten al beschadigd waren toen
ze aan boord kwamen en dat zij dat dus niet ver
oorzaakt hadden. Dit soort verklaringen was be
langrijk, omdat anders de schipper door de desbe
treffende koopman verantwoordelijk werd gesteld
voor de schade en de koopman dan niet de volle
afgesproken prijs zou betalen. Uit deze akte bleek
dat er in ieder geval nog drie Texelaars aan boord
waren: de vijfentwintigjarige stuurman Arien
Kistemaker, broer van Jacob, de vijfentwintigjarige
bootsman Cornelis Oomis [Ooms] en de twintigja
rige matroos Albert Kikkert.4
Tot januari 1729 is het huis Herenstraat 49 in bezit
geweest van de familie Kistemaker. Op de 27e van
deze maand wordt het huis door Jacob Pietersz
Smit voor 930 gulden verkocht aan Klaas Jacobsz
Daalder. De verkoper Jacob Pietersz Smit was de
voogd over de kinderen van Jacob Kistemaker en
Martje Gerrits. Hieruit kun je opmaken dat zowel
Jacob als Martje overleden zijn.5
3 HVT lidmaten en trouwboek Gereformeerde Gemeente
Den Hoorn.
4 ONA NHA- 185/4846
5 RvT 184/6877
6
Historische Vereniging Texel
Nummer 96, september 2010
