""P-y
hij op 11 mei op de Rede van Texel. Ook in dit ge
val heb ik [nog] geen verklaring in de archieven
gevonden over deze schade. Het schip was wel te
repareren, want in 1742 vertrok Klaas Daalder
weer met dit schip naar Spitsbergen. Dit seizoen
was ook ronduit slecht voor hem. Hij kwam zon
der vangst terug naar huis. Hij was duidelijk naar
een andere plek geweest dan zijn broer Dirk. Die
had in dit seizoen 5 walvissen gevangen! Het vol
gende seizoen, 1743, ging weer beter met 2 gevan
gen walvissen. In het jaar daarop, 1744, maakte
Klaas op drieënveertigjarige leeftijd zijn laatste reis
als commandeur ter walvisvaart. Hij sloot zijn
loopbaan af met de super vangst van 9 walvissen.
Een mooi voorbeeld van op je hoogtepunt stop
pen!
Nieuwe kaart van de Noord-Pool uit Zorgdrager's
Bloeijende Opkomst Croenlandsche Visscherij, 1728.
Collectie Vonk-Uitgeest
Klaas Jacobsz Daalder heeft 19 seizoenen op wal
vissen gejaagd, waarvan 18 jaar met het schip 'de
Vogel Phenix'. In totaal heeft hij, en zijn beman
ning natuurlijk, op die reizen 65V2 walvis gevan
gen. Een gemiddelde van 3,4 walvis per seizoen. Er
is berekend dat een vangst van 3 walvissen per sei
zoen rendabel was voor een rederijKlaas Daalder
heeft het dus goed gedaan voor de twee Zaanse re
ders voor wie hij heeft gevaren.11
Terug naar de Herenstraat 49
Zoals eerder vermeld woonde Klaas Daalder in
1742 alleen met zijn twee kinderen in de Heren
straat 49. Er was ogenschijnlijk geen andere vrouw
gekomen in het leven van de walvisvaarder. Maar
dan laat hij op 11 december 1743, ruim vijfjaar na
het overlijden van Marritje, bij notaris Gravius een
akte van voogdij opmaken. Hierin verklaarde hij
dat zijn vrouw in 1738 was overleden en nalatende
drie kinderen. Daarvan was één kind inmiddels
overleden. Er worden in deze akte voogden aange
steld. Dit waren Dirk Daalder, de broer van Klaas,
en Klaas Pietersz Daalder, een neef van Klaas. In
deze akte moest Klaas aantonen wat het aandeel
van Marritje in de boedel was op het moment van
haar overlijden. De voogden gingen akkoord met
de verklaring en het legitieme erfdeel werd op
1000 gulden per kind gesteld.
Waarom deze akte ruim vijfjaar na het overlijden
werd opgemaakt blijkt zes dagen later. Op 17 de
cember zat Klaas weer bij notaris Gravius. Ditmaal
liet hij een akte van huwelijkse voorwaarden op
maken. Notaris Gravius omschrijft de aanwezigen
als: 'Claas Daalder, bruijdegom, ende Aefje Simons,
bruijt, hebbende beijde voorkinderen en woonende
comparanten beijde aan den Hoorn,'12
In deze akte werden vooral de erfdelen van de kin
deren van Klaas vastgesteld. Hij bracht 8500 gul
den meer in de gezamenlijke boedel dan Aafje. Dit
bedrag moest bij zijn overlijden buiten de gemeen
schappelijke boedel worden gehouden en aan zijn
twee kinderen worden toebedeeld. Daarnaast
moest Aafje bij het vooroverlijden van Klaas nog
eens 3000 gulden per kind uitbetalen. Aafje zou
dan de gezamenlijke boedel houden, maar moest
dan wel de kinderen van Klaas tot hun meerderja
righeid of een huwelijk verzorgen en opvoeden.
Handtekekening Klaas en Aafje 1 743.
Foto Ineke Vonk-Uitgeest
Aafje Simons
Aafje Simons was de weduwe van schipper Dirk
Cornelisz Schelvis. In mei 1718 waren ze in de ge
reformeerde kerk van Den Hoorn getrouwd. Ze
kregen twee dochters, Lijsbeth en Geertje. Deze
twee worden in de akte van huwelijkse voorwaar
den van 1743 niet genoemd. Je kan dus veronder
stellen dat ze meerderjarig zijn en/of dat hun por
tie in vaders erfdeel al geregeld of uitbetaald was.
Dirk Schelvis was koopvaardijschipper en voer tus-
11 Leinenga, J.R., Arctische walvisangst p. 50 en 113, college
L. Hacquebord, Exploitatie van de poolgebieden, 30 sept.
2009.
12 NHA 185/4851
22
Historische Vereniging Texel
Nummer 96, september 2010
