De walvisvaarders van Herenstraat 49
I
Klaas Jacobsz Daalder
In januari 1729 kocht de doopsgezinde comman
deur ter walvisvaart Klaas Jacobsz Daalder het huis
aan de Herenstraat voor 930 gulden en betaalde dit
contant. Klaas was toen rond de dertig jaar oud en
al een paar jaar commandeur, hoogste bevelhebber,
op een walvisvaarder. In het jaar voor de aankoop
was hij in maart met het schip 'de Vogel Phenix'
naar Straat Davis (bewesten Groenland) vertrok
ken om walvissen te vangen. En ze hadden geluk,
ze vingen 8 walvissen. Op 21 juli kwamen ze met
deze vangst alweer aan op de Rede van Texel. En
dat was uitzonderlijk vroeg. In de regel kwamen de
Straat Davisvaarders eind augustus begin septem
ber weer terug.
Met deze vangst heeft Klaas Daalder goed ver
diend. Een commandeur kreeg naast het handgeld
van 125 gulden, 25 gulden per gevangen walvis en
20 tot 30 stuivers (afhankelijk van de rederij) per
opgeleverd vat of quarteel traan. De 8 walvissen
brachten dus sowieso 325 gulden de opbrengst
van het in dit geval onbekend aantal vaten traan.
Er zijn meerdere voorbeelden van commandeurs
die een goed vangstseizoen hebben gehad en dan
in het jaar erna hun geld investeren in een huis,
land of obligaties. Klaas Daalder is met deze vangst
en met de aankoop van het huis daar een voor
beeld van.
Den Hoorn geen betrouwbare lidmaatgegevens
voor 1753 bewaard zijn gebleven. De geboortedata
voor die tijd blijven daarom vaak gissingen. Zijn
oudste broer Jacob zou volgens Dijt en Geslacht
Daalder rond 1695 zijn geboren en zus Wijntje na
1700.2
In dienst van de VOC
Klaas Daalder had in 1729 al een hele zeevarende
loopbaan achter de rug. Als tien/elfjarige jongen
ging hij met zijn oom Pieter Daalder mee met het
VOC schip 'Huijs ter Hemert' naar Batavia. Zijn
oom was schipper op dit fluitschip. Klaas ging als
jong matroos en verdiende 8 gulden per maand. Bij
aanmonstering het hij optekenen dat zijn moeder
Neeltje tijdens zijn reis recht had op drie maanden
gage.
Op 19 januari 1710 vertrok het schip vanaf de
Rede van Texel. De aanmonstering vond gewoon
lijk plaats in Amsterdam. De bemanning voer dan
per boot richting Texel en ging op de Rede aan
boord van het VOC schip. Misschien is Klaas eerst
nog even naar Den Hoorn gegaan om afscheid te
nemen. Maar als neefje van de schipper hoefde
Klaas misschien niet naar Amsterdam te komen
om aan te monsteren en kon hij bij Texel aan
boord stappen.
4
hi ÜVl/MW
LdihJ muur vu/um.
l.iji O
Jkii WPx
HuJiuré tdk UmwCkuiJmkf-hw- fa
jl^Ml tT: V t/t Chili»j*.
J oj vc*. ai kil ftoyyi. VtvVu+tfcjt/t'flevfc'ig tWuV lx. -vfc
w
3efc/t/KU!a.K je*
V) ff. f iZ y fi/iA W <*-
t</ éy-rr-mn
.L 9 -< AA.- :;Z?
z7'ïyy
i 4*8.(0' (o W
Scheepssoldijboek. Foto Ineke Vonk-Uitgeest
Klaas Daalder geboren circa 1700 in Den Hoorn als
tweede zoon van Jacob Klaasz Daalder en Neeltje
Dirks.1 Zijn exacte geboortedatum is niet bekend.
Lidmaten van de Doopsgezinde Gemeente worden
op volwassen leeftijd gedoopt. Dit gebeurde ge
woonlijk rond de twintigjarige leeftijd. Een pro
bleem is dat er van de Doopsgezinde Gemeente
Er waren 153 man aan boord: 104 zeelieden en
49 soldaten. Het werd een reis zonder noemens
waardige incidenten. Van 11 mei tot 5 juni verble
ven ze op Kaap de Goede Hoop. Twee maanden la
ter arriveerden ze in Batavia. Er waren 10 zeelieden
en 2 soldaten overleden op de reis. In Batavia werd
het schip gelost en weer geladen.
L.J. Daalder
Dijt TG I Stamboom Daalder II en L.J. Daalder
Nummer 96, september 2010
Historische Vereniging Texel
17
