gen we de verkeerde kant op, niet wetende dat de fi
nale in het noorden van Texel zou plaatsvinden. Uit
eindelijk zijn we terecht gekomen bij een vrachtrijder
Jas Moens en zijn vrouw Hanna, schatten van men
sen! Zij hebben heel veel gedaan voor de burgers en
de Russische soldaten. We sliepen op de grond in de
kamer of in de schuur. Soms kwamen er 's nachts
Russen binnen, die zich verplaatsten in sloten zodat
ze buiten het schootsveld bleven. Bij binnenkomst
deelden ze sigaretten uit en maakten hun wapens
schoon. Dronken wat koffie of thee en gingen weer
vlug weg. Ze begrepen heel goed dal het voor de bur
gers een groot risico was om Russen onderdak te ver
lenen in huis. De straf die hierop stond was heel
hoog! Wij zaten niet ver van vliegveld Vlijt in de pol
der. Ook daar is hevig gevochten en is ons huis be
schoten. In de verte hoorde je een explosie, even later
gevolgd door een inslag voor of achter het huis. Ont
zettend bang zijn we geweest. We lagen in een kuil
voor het huis met een zinken golfplaat over ons heen.
Het regende granaatscherven en aarde op onze schuil
plaats.
Eierland brandt
Op een middag kwamen richting Oosterend over de
dijk Duitse versterkingen uit Den Helder aan en die
stopten bij ons huis. Er moest koffie en thee gezet
worden en ze eisten heet water, zodat ze zich konden
scheren. Op zolder keken ze met een verrekijker rich
ting vliegveld waar nog hevig werd geschoten. Ik
mocht ook door de verrekijker kijken en zag hardlo
pende soldaten en rook. Voor het huis groeven de sol
daten zich in en maakten van ons huis een stelling
met hun handgranaten en mitrailleurs. Voor de deur
werd een klein kanon op rubber banden geplaatst en
achter het huis een groter kanon op massieve banden.
Ondanks alles viel er ook nog te lachen. Het volgende
gebeurde: twee jonge Duitse soldaten hadden een zo
genaamde driewieldekar en een paard gestolen bij een
boerderij. De kar was volgeladen met weckflessen.
Een dergelijke kar was niet gemakkelijk te besturen.
Dat bleek toen er geweerschoten klonken en het
paard zo schrok dat deze met kar en al in de sloot be
landde. Tegen de avond begonnen ze met hun kanon
nen nabijgelegen boerderijen in brand te schieten. Bij
donker zag je overal brandende boerderijen en hooi
schelven en men vroeg zich af hoeveel Russen zich
hierin verstopt hadden. Na een tijd namen de gevech
ten bij ons in de buurt enigszins af en verplaatste de
strijd zich naar het noorden bij de vuurtoren, waar de
finale plaatsvond. De Russen waren in de minderheid
en moegestreden. Ook hadden zij gebrek aan zwaar
geschut. Daar werd het uiteindelijk een verschrikke
lijk bloedbad. Veel Russen hadden zich verstopt op
alle mogelijke plaatsen en kregen daarbij hulp van de
Texelaars die Russen heten onderduiken in hun huis,
Daar stond echter wel de doodstraf op. De Duitsers
zijn vervolgens in linie over het eiland gelopen, waar
bij een groot aantal Russen zijn gedood, maar er zijn
er ook ontsnapt. Wij zijn in die periode weer terug
naar ons huis in Den Burg gegaan. Bij thuiskomst
vonden we op tafel veel revolverpatronen in karton
nen doosjes en er waren brandhoutjes gehakt, wat
toch wel heel opmerkelijk te noemen was.
De dood heerst
Toen brak de tijd aan dat zowel Duitse als Russische
soldaten, die gesneuveld en snel begraven waren,
weer moesten worden opgegraven. Dit heb ik van na
bij meegemaakt (kinderlijke nieuwsgierigheid). De
platte wagens met naakte stoffelijke overschotten re
den gewoon door het dorp en het gebeurde wel eens
dat er een lijk af viel. Een geluid dat door merg en
been ging (botten op steen). Er werd niet echt meer
gevochten. De Duitsers liepen weer gewoon door het
dorp; wij wachtend op de bevrijders die maar niet
kwamen. Elke dag fietsten mijn vriendjes en ik 4 km.
tevergeefs met onze versierde fietsen naar de haven
van Oudeschild waar ze zouden aankomen.
Vlakbij ons huis lagen een aantal Russische lijken be
graven met hun wapens erbij. De Russen moesten
zich vaak ontkleden voordat zij geëxecuteerd werden,
want de Duitsers wilden niet dat ze in een Duits uni
form in hun graf lagen. Dat was voor de Duitsers een
te grote "eer". Een van de gesneuvelde Russen werd
gevonden door zijn broer. Na het zand verwijderd te
hebben zag hij pas dat het zijn broer was die daar lag.
Hij omhelsde het lijk en barstte in snikken uit. Zoiets
vergeet je nooit meer!
De bevrijding
Ons dagelijks ritje naar de haven werd uiteindelijk
beloond. Er kwam een, aan flarden geschoten jeep
van de boot af met een paar soldaten en een officier;
een dag later kwamen er meer Canadese soldaten.
Er waren erepoorten gemaakt met de tekst: Welcome
boys. De eerste erepoort werd meegesleurd door een
legerwagen tot grote hilariteit van iedereen die daar
ter plekke was. De Duitsers gaven zich over en lang
zamerhand kwamen de Russen uit hun schuilplaatsen
tevoorschijn. Deels in burger, deels in uniform waar
van in het begin van de strijd alle hakenkruizen en
adelaars waren verwijderd. Wel hadden zij nog pisto
len tussen hun riem. Overal op het eiland vonden we
later wapens en munitie waarmee we speelden. In de
rest van Nederland was er weinig of niets bekend
over deze "Opstand".
De telefoon was buiten werking. Wel heeft er een
klein stukje gestaan in de Residentiebode (een Haagse
krant)maar de omvang van deze opstand was op dat
moment niet bekend. Onze ouders kwamen veel later
24
Historische Vereniging Texel
Nummer 94, april 2010
