A 4 - Zelfstandige naamwoorden die eindigen op
-k, krijgen -ie
ABN
Tessels
Slak slakje
slak
slakkie
Vlek vlekje
flek
flekkie
Volk volkje
vollek
vollekie
Stuk stukje
stik
1) stikkie
Pruik pruikje
2) pruuk pruukie
Pannenkoek pannenkoekje
pangkoek pangkoekie
Pink pinkje
pink
3) pinkie
ad 1) Stikkie:
stikkezakkie [Een stik bróód in n zakkie
ad 2) Pruuk:
Mien oppa bod os beenaam/skeldnaam 'de Pruuk'. Ik
vermoed nu hoe hij eraan kwam, maar we durfden
er vroeger nooit naar te vragen, want hij had zoals
men dat tegenwoordig zegt: 'een heel kort lontje',
ad 3) Pinkie:
Dit is een interessant woord. In de betekenis van
Vinger' komt het voor het eerst voor in 1567 (Ju-
nius). In Brits-Engels is het 'little finger', maar in
Amerikaans-Engels heet het ook 'pinky, pinkie'.
Wellicht is net als bij 'cookie' voor koekje de oor
sprong Nederlands.
Opmerking
Bij bovenstaand lijstje passen ook het Tesselse:
róóp-róópie (ABN: roop, touw), Engels: rope een
lóópie een wandelingetje, een ommetje. De heer
C. van Heerwaarde ging vroeger wel 'om een
róókiedal wil zeggen een gezellige avond bij
vrienden of kennissen [waar waarschijnlijk sigaren
en sigaretten gepresenteerd werden]
A 5 - Zelfstandige naamwoorden die eindigen op
-p krijgen (p)-ie
ABN
Tessels
Hap
hapje
hap
happie
Boodschap
boodschapje
boeskip
boeskippie
Schip
scheepje
skip
skepie
Slip
slipje
slip
1) slippie
Wip
wipje
wup
2) wuppie
Drup
drupje
drup
druppie
Klomp
klompje
ldomp
klompie
Kop
kopje
kop
koppie
Schaap
schaapje
skéép
skéépie
Bioscoop
bioscoop je
biejeskoop
biejeskoopie
Zie ook de ABN uitzondering:
Kip kippetje kip kippie:
ad 1) Slippie:
Hier zou mijn Tesselse uitleg van het verklein
woord 'slippie' vast zijn gelopen. Hel moderne
woord 'slip' voor onderbroekje, met zijn ABN of
Tesselse verkleinvorm bestaat wel, maar 'slip'als
zelfstandig naamwoord voor vis bestaat alleen als
'sliptong'. Hoewel ik wel eens het meervoud 'slips'
heb horen gebruiken. Taal blijft boeien,
ad 2) Wuppie:
In plaats van wup gebruikten de meeste geïnter
viewden de uitspraak wip, in alle betekenissen van
het woord.
Maar toen doken de woorden gop-goppie op! Weet
je wat 'goppie' betekent?' vroeg Piet Hin. "Ja, dat is
een mondvol of een scheut water," antwoordde ik.
"Ja," zei hij, "maar het betekent ook een zekere
hoeveelheid. Het kan veel óf weinig zijn." Die be
tekenis kende ik niet. Het Middelnederlands [mnl]
geeft 'gobelen'= spuwen. In het Engels [Wyld] is
'gob' onder andere 'a mouthful'. Volgens Chambers
ook 'a mouthful', maar tevens 'a considerable
quantity' dat wil zeggen een aanzienlijke hoeveel
heid. Beide woordenboeken vermelden dat de oor
sprong Oudfrans is, maar de overeenkomst tussen
het Tessels en het Engels is hier treffend. Mevrouw
M.J. Kikkert meldt nog: het Oudfranse 'gobet' hap,
stuk, brok, klein glas, drinkbeker en hel moderne
Frans 'gober'= verzwelgen, opslokken. Modern En
gels 'to gobble'= heel vlug eten. Er zijn dus over
eenkomsten te vinden in drie verschillende talen.
Anecdote:
De familie Zoetelief had als bijnaam 'de Goppen'
en zij waren naar men zegt nogal opvliegend van
karakter. Toen een van hen eens een keer zaagsel
kwamen leveren voor de ligboxen bij de heer Hin,
vroeg een Zoetelief: "Hoeveul heb je nódig?" "Nou,
zei Piet: "gooi er nog maar een goppie bij.Elij be
greep onmiddellijk het dubbelzinnige van zijn ant
woord en haastte zich te zeggen: "Sorry hoor, zo
bedoelde ik het niet."
Uit 'Tessels Prate' van mevrouw G.E. Dros het vol
gende gesprek tussen Jan Zoetelief en Dirk Witte
die elkaar tegenkomen:
Jan: "Goeiemorrege Dirk fan de menister!
Dirk: "GoeiemorregeJan van Goppie!
Jan: "Weerom begin jee nou mittiên te skelde
Dirk: "Ben jee begonne, of ik?"
De heer W. J. Bakker (Den Hoorn) kende het
woord Igop' niet. Hij gebruikt voor hetzelfde begrip
'gof' of 'goffer'. Gooi er nog maar een schep (voer)
bij -* "Gooi er nog maar een gof bij.
Hij noemde ook: Een gof water of een goffer water.
[Het Westfries kent ook 'goffer!'] Deze uitspraak
zou voorzichtig pleiten voor de spelling gop aange
zien p en /fonetisch gezien dichter bij elkaar lig
gen. Het Tessels woordenboek van Dr. Keyser geeft
Nummer 93 december 2009
Historische Vereniging Texel
23
