De toevalligheden in het leven, "geliefde leraren" en de Zeevaartschool Texel
De toevalligheden in het leven
In het verhaal "Requiem voor een Zeevaarder" over
het Texelse leven van de jong gestorven uil Friesland
afkomstige leerling van de Zeevaartschool, Frans
Tjallingii, wordt aangegeven dat leraar praktische
zeevaartkunde Gerardus Schmidt zich bevond onder
de aanwezigen bij Frans' begrafenis op 16 april 1930.
Het is nu zes jaar geleden dat ik op de trouwreceptie
van een goede vriend in mijn woonplaats Baarn in
gesprek raakte met de huisarts Peter Schmidt.
We spraken over van alles en nog wat. Op een
gegeven moment ging ons gesprek over Texel. De
heer Schmidt vertelde recentelijk nog op Texel
geweest te zijn. Op mijn vraag wat het doel van zijn
bezoek was, zei hij een helaas vergeefse zoektocht te
hebben gemaakt naar het graf van zijn grootvader
Gerardus Schmidt. Mijn belangstelling was gewekt.
Ik vroeg Peter Schmidt wat zijn grootvader op Texel
had gedaan. Hij antwoordde dat zijn opa leraar aan
de Zeevaartschool was geweest, terwijl zijn vader aan
dezelfde school een zeevaartkundige opleiding had
genoten. Een interessant verhaal. Ik beloofde hem
tijdens mijn regelmatige bezoeken aan Texel verder
te zoeken. Helaas heb ook ik het graf niet kunnen
vinden. Bij later onderzoek bleek dat het graf reeds
geruime tijd geleden geruimd was.
Het bovenstaande gebeuren kwam terug in mijn
herinnering toen ik in het december 2006 tijdschrift
van de Historische Vereniging Texel een op 13 maart
1913 gemaakte foto zag met daarop afgebeeld de
eerste lichting leraren en leerlingen van de pas
opgerichte Zeevaartschool Texel. Met daarbij de
vraag de getoonde personen van een naam te
voorzien.
Ik dacht terug aan mijn ontmoeting met mijn
plaatsgenoot. Het moest nu mogelijk zijn om met
zijn hulp leraar Schmidt te identificeren. Ik nam
contact op met Peter Schmidt. Deze beloofde om de
fotoalbums van zijn grootvader uit het familiearchief
te halen. Aan de hand van eventueel aanwezig
vergelijkingsmateriaal moest het mogelijk zijn een
positieve identificatie te verkrijgen. Een week later
werd ik gebeld met de mededeling dat de fotoalbums
in Baarn ter inzage lagen en dat ik hartelijk welkom
was in huize Schmidt.
Wat er met mij gebeurde toen ik de bewuste albums
inkeek, laat zich het beste omschrijven als "een
positieve geschiedenisshock"
Schitterende familiefoto's, portretten, waarvan de
oudste dateerde uit 1888, foto's van interieur en
exterieur van de Zeevaartschool, groepsfoto's,
actiefoto's en bovendien veel foto's uit de lijd dat
Gerardus Schmidt als stuurman en later als kapitein
op de Grote Stoomvaart voer.
Kortom, het verleden kwam tot leven! Tevens weten
we nu dat leraar Schmidt de tweede heer van links,
zittend is. Een meer dan geslaagde positieve
identificatie!
In "Requiem voor een zeevaarder" werden ook de
fotografische kwaliteiten van Frans Tjallingii
beschreven en geïllustreerd door de indrukwekkende
foto van een nabij 't Horntje tegen het ijs vastgelegde
Marsdiep. Een aantal van de in de strenge winter van
1929 door Frans gemaakte foto's vond ik ook terug
in het fotoalbum van leraar Schmidt. Dat beiden uit
Friesland kwamen, was ongetwijfeld meer dan
genoeg reden voor een band tussen leraar en leerling.
'Geliefde leraren'
In zijn in 1976 verschenen standaardwerk "t Tant
van Texsel" schreef de auteur de heer J.A. van der
Vlis, van 1921 tot 1928 onderwijzer aan de Openbare
Lagere School in Den Burg en in 1964 tot ereburger
van Texel benoemd, in een hoofdstuk gewijd aan de
Zeevaartschool de volgende opmerkelijke zin:
'Geliefde leraren van wie de namen nog niet vergeten
zijn, waren G. Schmidt, D. Ruijterman en P. Vijn'.
Bijzonder genoeg om aandacht te schenken aan dit
illustere drietal leraren.
G. (Gerardus) Schmidt
Gerardus Schmidt werd op 16 december 1873 te
Leeuwarden geboren uit het huwelijk van Ulfert
Frerick Schmidt en Johanna Wilhelmina Görlach. De
jonge Gerardus volgde in de daarop volgende jaren
tachtig een zeevaartkundige basisopleiding op het
schip de Zeehond van het sinds 1849 bestaande
Matrozen Instituut der Koninklijke Nederlandsche
Zeil-en Roeivereniging te Amsterdam. Een later, in
het jaar 1941 in dienst genomen en bij velen bekend
Graf van Pieter Vijn en Naantje Wuis
16
Historische Vereniging Texel
Nummer 91 juni 2009
